Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Konwenansejakonormy
konstytucjimaterialnej
Wwydanejporazpierwszyw1872rokupracyzatytułowanejTeGrowthoftheEnglish
Constitution,angielskihistorykE.A.Freemanzwróciłuwagę,iżwporządkuustrojo-
wymZjednoczonegoKrólestwaukształtowałysięnormykonstytucyjneszczególnego
rodzaju,nienależąceanidodziedzinyprawastanowionego(statutelaw),aniprawa
powszechnego(commonlaw),niemniejuznawanewpraktycezarównienienaruszalne
jak„jakakolwiekzasadaumieszczonawWielkiejKarcielubwPetycjioPrawach”.
Owenormyskładałysięna„systempolitycznejmoralności”,tworząc„kodeksprzy-
kazań”rządzącychpostępowaniemosóbpublicznych.Oznaczałoto,że„obokprawa
pisanego”,„wyrosła”wWielkiejBrytanii„niezapisanalubkonwenansowakonstytucja
(unwrittenorconventionalconstitution)”1.
PrzedE.A.Freemanemo„niepisanychmaksymachkonstytucji”,stanowiących
„pozytywnąpolitycznąmoralnośćkraju”pisałJ.S.Mill2,ajużw1800rokuJ.Madison
określił„angielskąkonstytucję”jako„nicwięcejniżzbiórniepisanychprawimaksym”3.
Dziewiętnastowieczniautorzypodejmującywswychpracachanalizębrytyjskiego
ustroju,wśródktórychwskazaćnależywszczególnościJ.J.Parka,H.Coxa,W.Hearna
orazA.Todda,dostrzegalijuż–wprzeciwieństwiedoswychosiemnastowiecznych
poprzednikówzW.Blackstonemnaczele–istnieniewbrytyjskimporządkuustro-
jowyminstytucji,takichjakgabinet,nieznajdującychpodstawwprzepisachprawa
konstytucyjnegoorazinnychniżmająceźródławprawie–stanowionymipowszech-
nym–ograniczeńkrólewskichprerogatyw.Dostrzegalirównieżito,żeustrójbrytyj-
skiopartyjestnietylkonanormachprawastanowionegoorazcommonlaw,aleina
normachkonstytucyjnychinnegorodzaju4.
Jakwięcwidać,nadługoprzed1885rokiem,wktórymtoA.V.Diceyopublikował
swemonumentalnedziełoIntroductiontotheStudyoftheLawoftheConstitution,ma-
jącezapewnićmunieśmiertelnąsławę,opisywanoowespecyficznenormybrytyjskiej
konstytucji.DopierojednakA.V.Diceyprzeprowadziłpogłębionestudianadtym
1E.A.Freeman,TeGrowthoftheEnglishConstitution,MacmillanandCo.,London1876,s.114.
2J.S.Mill,ConsiderationsonRepresentativeGovernment,Harper&BrothersPublishers,NewYork
1862,s.98.
3Reporton[Virginia]Resolutions[w:]TeWritingsofJamesMadison(ed.G.Hunt),vol.6,1790–1802,
G.P
.Putnam’sSons,NewYork–London1906,s.380.
4Zob.O.HoodPhilips,ConstitutionalConventions:Dicey’sPredecessors,„TeModernLawReview”
1966,vol.26,no.2,ss.137–144.
