Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Konwenansekonstytucyjne
4.Identyfikacjaiustalanietreścinormkonwenansowych
Wyłączająctebardzonielicznespośródnormkonwenansowych,którepowstająjako
rezultatporozumienialubjednostronnegozobowiązaniaiktóreniekiedy–choćnie
zawsze–sąspisywane,ogromnawiększośćkonwenansówmacharakternieformalny.
Ówbraksformalizowaniapowoduje–czasamiznaczne–trudnościnietylkowpre-
cyzyjnymustaleniuichtreści,możenawetprowadzićdopowstaniawątpliwościco
doistnieniaokreślonejnormykonwenansowej.Konwenansezregułynieposiadają,
bytakrzec,ostrychkrawędzi.Zazwyczajistniejepoledodyskusjiodnośniedody-
rektywypostępowaniazawartejwkonkretnejnormiekonwenansowej.Byćmożejest
tonajważniejsza,azpewnościąnajbardziejspektakularnacechakonwenansowych
normkonstytucyjnych.Nielicznetylkokonwenansesąprecyzyjnieokreślone,acodo
ichobowiązywanianiemażadnychwątpliwości.Naprzykładnormakonwenansowa
nakazującapremierowibezzwłocznezłożeniedymisjiwobliczuwyborczejporażki
–toznaczykiedyOpozycjazdobywabezwzględnąwiększośćmandatówwparla-
mencie–jestokreślonazrównąprecyzjąjaklicznenormyprawakonstytucyjnego.
Wszystkotosprawia,żeznaczniełatwiejjestokreślić,jakiekonwenanseobowiązywa-
ływokreślonymczasiewprzeszłości,niżwskazać,jakieobowiązująaktualnie.
Niektórezprzytoczonychdefinicjikonwenansówkonstytucyjnychwskazywały
kryteriumichidentyfikacjijakojedenzelementówdefiniujących.Zgodniezpodej-
ściemzaproponowanymprzezG.Marshalla,ustalanietreścinormkonwenansowych
niemożenależećdosamychadresatówtychnorm.Świadomośćzobowiązanianormą
jestwarunkiemsinequanonzaistnieniakonwenansu.Jeślibyjednakotreścitejnormy,
awięccharakterzezobowiązaniadecydowaćmielijedynieci,którychmaonadoty-
czyć,wówczasdysponowalibyonipełnąswobodąwzakresieokreślaniadyrektywy
postępowania,jakienormananichnakłada.Wtensposóbtokrólowalubgubernator
generalnydecydowalibyotym,czegowymagaodnichkonwenansdotyczącypowoły-
waniapremieraiministrów.Cojednakwsytuacji,wktórejmylilibysięonicodocią-
żącychnanichobowiązkówlubniewłaściwiebądźzgołabłędniejepostrzegali?Czy
australijskigubernatorgeneralny,opierającsięnawcześniejszejnieprzerwanejprak-
tycepowoływaniawyłączniemężczyznnastanowiskopremiera,mógłbyodmówić
wczerwcu2010rokuuczynieniategowstosunkudonowowybranegolideraAustra-
lijskiejPartiiPracy–J.Gillard–pierwszejwhistoriiAustraliikobietypełniącejtego
rodzajufunkcję–uznając,żeistniejekonwenanskonstytucyjny,zgodniezktórymna
czelerządumożestaćwyłączniemężczyzna?Samostawianietegorodzajupytania
możewydawaćsięwspółcześniecałkowicieabsurdalne,alejeślitak,jesttowłaśnie
dlatego,żeniesposóbuznać,iżtogubernatorgeneralny,jakoadresatnormy,może
samodzielnie–awtensposóbcałkowiciearbitralnie–decydowaćojejtreści.We-
długG.Marshalla,koniecznejestwięcwprowadzeniedodatkowegokryterium,które
polegałobynatym,żedoustaleniatreścinormykonwenansowejniezbędnebyłoby
właściwezinterpretowanieprecedensówizasadustrojowych.Wedługtegokryterium
australijskigubernatorgeneralnyniemógłbywięcwżadnymrazieodmówićpowoła-
nianastanowiskopremierakobiety,gdyżwłaściwainterpretacjaprecedensówizasad
musiałabytozgruntuwykluczyć.
