Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konwenansejakonormykonstytucjimaterialnej
29
wypowiadająsięnatematkonwenansów,ichdecyzjeposiadająpewienautorytetinie
mogąbyćłatwozignorowane”50.
5.Próbytypologii
Normykonwenansowenietworząjednolitej,homogenicznejgrupy.Choćwszystkie
musząodpowiadaćwskazanymcechom,bymogłybyćwogólezaliczonedokategorii
pozaprawnychnormkonstytucyjnych,ichzróżnicowaniejestdośćoczywisteinie
podlegachybadyskusji.JużA.V.Diceyzwróciłuwagęnaistnienie„rozmaitychklas”
konwenansów,różniącychsięodsiebiestopniemobligatoryjności,oraznaróżno-
rodnośćkonwenansównietylkocodoichważności,aletakże„ogólnegocharakteru
icelu”51.Mimotowliteraturzepróbytypologizacjikonwenansówkonstytucyjnych
niesączęstopodejmowane.Nazróżnicowanienormkonwenansowychzwracaliuwa-
gęG.MarshalliJ.P
.Mackintosh.Żadenznichniedokonałjednakwyczerpującego
podziałukonwenansównagrupyzgodniezzałożonymiuprzednio,zobiektywizo-
wanymikryteriami.WłaściwietylkoA.Heardpodjąłpróbędokonaniacałościowej
typologizacji,przeprowadzonejnapodstawiewyraźnieokreślonychkryteriów.
PunktemwyjściadlaG.Marshallabyłaobserwacja,żeniewszystkiekonwenanse
wiążąsięzzobowiązaniemdookreślonegopostępowania.Dlategoteżwyróżniłon
dwiegrupykonwenansów.Kryteriumpodziału,jakmożnasiędomyślać,stanowiłro-
dzajdyrektywyzawartywnormiekonwenansowej.Niektóredotycząpraw,uprawnień
iobowiązków.Wtensposóbwszystkiekonwenansemożnapodzielićnadwarodzaje:
nakładająceobowiązek(duty–imposing)orazpowierzająceuprawnienia(entitlement–
conferring).Tychpierwszychjestznaczniewięcej.Należądonichobowiązekzłoże-
niadymisjiprzezpremierawobliczuutratyzaufaniaparlamentubądźkorzystania
przezmonarchęzprerogatywwyłącznie„zaradą”(onadvice)odpowiedzialnychprzed
parlamentemministrów.Jakoprzykładnormykonwenansowejnależącejdodrugiej
grupywskazywałzkoleiG.Marshallprawokrólowej,wokreślonychprzypadkach,do
odmowyprośbiepremieraorozwiązanieIzbyGmin52.
J.P
.Mackintosh,podążającniewątpliwietropemA.V.Diceya,zwróciłzkolei
uwagęnaróżnicęwznaczeniuustrojowym,jakąmożnadostrzecmiędzykonwenan-
sami.Niektóreznichmająznaczeniefundamentalne,takżeichzłamanielubzmia-
namusiałybyprowadzićdozburzeniapodstawowychzasadustroju.Takąrangęma
zasadaodpowiedzialnościpolitycznejrząduprzedparlamentem.Innekonwenanse,
choćmająistotneznaczenie,mogłybyuleczmianie–toznaczymogłabyzmienić
sięichtreść–coniespowodowałobyjednakistotnychzmianustrojowych.Dotego
rodzajukonwenansównależąnormyskładającesięnazasadęindywidualnejodpo-
wiedzialnościpolitycznejministrów.Gdybyzczasemjejzakreszostałograniczony
50G.Marshall,TeConstitution:ItsTeoryandInterpretation[w:]V.Bogdanor(ed.),TeBritishCon-
stitutionintheTwentiethCentury,OxfordUniversityPress,Oxford2004,s.41.
51Zob.A.V.Dicey,op.cit.,ss.26,418.
52Zob.G.Marshall,Constitutional…,op.cit.,ss.7–8.
