Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc.3.9.KontrastmiędzypoziomemnauczaniafizykiwPolsce
iweFrancjiwkońcuXVIIwiekudobrzeilustrujezestawieniewy-
dawanychwtedypodręczników.SzymonMakowskiwpodręczni-
kuwydanymw1681r.(polewej)przekonywałstudentówAka-
demiiKrakowskiej,żepróżnianiemożeistnieć,gdyżtakstwierdził
Arystoteles.WtymsamymczasiestudenciweFrancjidowiady-
walisięzpodręcznikaJean-Baptiste’aDuHamela(1678)obudo-
wiepompypróżniowejidoświadczeniachzpróżnią(poprawej)
WPolsceopórzwolennikówpowszechnieakcepto-
wanejfilozofiiArystotelesabyłbardzosilny.Niemożli-
wośćistnieniapróżnibyłaprzecieżbardzodobrze
ugruntowanązasadąfizykiArystotelesa.Opublikowano
zaraztrzyksiążkiatakująceMagniego.JanBrożek,pro-
fesorAkademiiKrakowskiej74,wydałPeripateticuscra-
coviensisaJoanneBroscioCurzeloviensiproductus(1647)75.
WWilniew1648r.ukazałysięksiążkijezuickichpro-
fesorówAkademiiWileńskiej:OswaldKrügernapisałDis-
sertatiodevacuo(Rozprawaopróżni)76,aWojciechKo-
jałowicz–Oculusrationecorrectus,idestdemonstratio
74J.N.Franke,JanBrożek(J.Broscius),akademikkrakowski1585–1652,
Kraków1884.
75PeripateticuscracoviensisaJoanneBroscioCurzeloviensiproductus,
Kraków1647.
76O.Krüger,Dissertatiodevacuo,Wilno1648.
40
CZĘŚĆ1.FIZYKAWPOLSCEDO1795ROKU
oculariscumadmirandisdevacuoaperipateticoVilnensi
perdemonstrationemrationisrejecta(Okopoprawione
rozumem,czyliobaleniedowoduistnieniaprózni)77.
BrożekatakowałMagniego,ignorujączupełniefak-
tydoświadczalne.Twierdził,żedoświadczeniabywają
omylneiwobectegonależysiętrzymaćtego,cogłosił
Arystotelesiinnifilozofowie,żeistnieniepróżnijest
niemożliwe.Trudnozrozumiećtenatak,ponieważBro-
żekbyłdobrymmatematykiemiwinnychswoichdzie-
łachrozważaidyskutujefakty,aniepoglądyinnych.
WUaprobacji”udzielonejksiążceBrożkarektorAkade-
miiKrakowskiej,teologJakóbWitellius,zalecałjąjako
pożytecznąodprawędlaUnowatorów”,którzypróbują
obalaćoczywistąipotwierdzonąwielowiekowątradycją
naukęArystotelesa,przyjętąprzezkościółkatolicki.
77W.Kojałowicz,Oculusrationecorrectus,Wilno1648.
