Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Celesystemupodatkowego
3.
Podatkikonsumpcyjneobejmującebieżącewydatkiobciążającedo-
chódpodatnikawmomenciejegowydatkowania(np.VAT,akcyza).
Ichcechącharakterystycznąjestumieszczeniewcenietowarulub
usługi.Płatnikiemjestpodmiotprowadzącydziałalnośćgospodar-
czą,aleekonomicznyciężaropodatkowaniaponosząkonsumenciku-
pującytowarlubusługi.Pobórpodatkunastępujenaposzczególnych
fazachobrotugospodarczego(np.VAT)badźtylkonajednymetapie
obrotugospodarczego(np.podatkiodsprzedażydetalicznejczyak-
cyza,którajestpodatkiemkonsumpcyjnymocharakterzeselektyw-
nym
36
).Sąstosunkowowydajne(szybkozasilająbudżet),przeztosą
utożsamianezpodatkamielastycznymi,silniepowiązanymizak-
tywnościągospodarczą;ukrytewcenienabytejusługilubtowarusą
mniejodczuwalnedlapodatnikówwporównaniudopodatkówdo-
chodowych,przezcoichzaletąstajesięmaławrażliwośćspołeczna,
dużawydajnośćbudżetowaorazodpornośćnainflację.Zaichwadę
możnauznaćbrakuwzględnieniazdolnościpodatkowej,przezco
bardziejdotkliwieobciążająniezamożnegospodarstwadomowe,
którewiększączęśćswoichdochodówprzeznaczająnakonsumpcję.
Wliteraturzeprzedmiotuuznajesięprymatcelufiskalnego(dochodo-
wego,finansowego),dostarczającegowiększośćdochodówpublicznych,
jednocześnieniekwestionująccelówgospodarczychispołecznychosią-
ganychzajegopomocązzachowaniemwarunkuniezakłócaniafunkcjo-
nowaniamechanizmurynkowego
37
.Podstawoweznaczeniewzakresie
ustaleniagranicopodatkowaniaodnosisiędoefektywnościekonomicznej
systemugospodarczego.Jejgranicesądośćzmienne,podatnenakoniunk-
turęgospodarczą,poziombezrobociaiinwestycji,konsumpcji,stopień
międzynarodowejwymianygospodarczej.Podejmowanepróbyjednocze-
snegorealizowaniafunkcjifiskalnejipozafiskalnejopodatkowaniastają
sięprzyczynkiemdodyskusjidotyczącejhierarchizacjicelów.Wedługkla-
sycznejteoriiliberalnejjedynymcelempodatku,jakoinstrumentufiskal-
negopaństwa,jestpokrycieobciążeńpublicznych,więcniepowinienon
ingerowaćaniwwymiarzegospodarczym,anispołecznym
38
.Natomiast
33
36F
.Annacondia(2018).OverviewofGeneralTurnoverTaxesandTaxRates-January2018,
uInternationalVATMonitor”,s.81–91.
37M.P
.Devereux(red.)(2007).Efektywnośćpolitykipodatkowej,WydawnictwoSejmowe,
Warszawa.
38P.M.Gaudemet,J.Molinier(2000).Finansepubliczne,PWE,Warszawa2000.
