Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII:Wiernośćnaszejojczyźnieinaszemumiłościwemucesarzowi
55
wepoceprzemian,zwłaszczapo1880r.,kiedynastąpiłgwałtownyrozwój
komunikacjiitransportu,zwiększyłasięmobilnośćludziiradykalniewzrosły
niepokojespołeczno-politycznewmonarchii.WGalicjizjawiskotobyłodobrze
widoczne.RacjęmaKrzysztofK.Daszyk,twierdząc,żesympatiepolityków
galicyjskich-przedewszystkimpolskichkonserwatystów-prymarniekiero-
wałysięnietylewstronępaństwaaustriackiego,ilewstronęHabsburgów121.
CodopierosympatieprzeciętnychGalicjan!Tymostatnimstosunkowołatwo-
łatwiejniżzodległymWiedniem-przychodziłoutożsamićsięzmonarchąkre-
owanymnaideałwładcyuniwersalistycznego,odpowiedzialnegoprzedBogiem
zaswoichróżnojęzycznychpoddanych.Tymbardziejżewowymwizerunku
jużzażyciacesarzabyłosporolegendy122.Znakomitąokazjądozamanifesto-
waniaprohabsburskichafektówstałasięwizytaFranciszkaJózefawGalicjiwe
wrześniu1880r.Kwintesencjątowarzyszącegojejnastrojubyłapożegnalnaroz-
mowacesarzazprezesemKołaPolskiegoKazimierzemGrocholskimnagranicy
prowincji,wŁupkowie.nMojesercezWamizostaje”,rzekłwówczasFranciszek
Józef,nacoGrocholskiodpowiedział:nAnasze[serca-J.W.]zabieraszze
sobą,NajjaśniejszyPanie”123.Oddanietegorodzaju,nawetjeśliprymarnie
wynikałozsympatiiGalicjandocesarzaijegorodziny,sekundarniebudowało
jednakpoczucieprzynależnościdoimperiumzestolicąwWiedniu.Mieszkańcy
prowincjiróżnychnarodowości,klasiopcjipolitycznychdostrzegalinaogół,
żerolaFranciszkaJózefawutrzymaniucałościirelatywnejstabilnościpań-
stwa-przecieżkonstytucyjnegoiliberalnego-byłaistotna.HrabiaWojciech
Dzieduszycki,skądinądPodolak,niekrakowskikonserwatysta,wyraziłzwią-
zekinstytucjipaństwowychzosobąmonarchysłowami:AustriatoFranciszek
Józef124.NiejedenGalicjaninbyłbyzapewnewstanierozwiązaćtorównanie
ztożsamościowąniewiadomą,uzyskującpodobnywynikiuznającsiętak
zapoddanegoFranciszkaJózefa,jakzaobywatelaAustrii.
Jeszczejedenczynnikmającywpływnaidentyfikacjęmieszkańcówzimpe-
riumHabsburgówstanowiływyborylokalne.Demokratyzacjażyciapolitycz-
nego,umożliwionaprzezdwiereformyprawawyborczegowCislitawiiw1897
i1907r.125,atakżemobilizacjadocodziennegoudziałuwżyciupublicznym,
121K.K.Daszyk,Międzypolskąracjąstanuahabsburskimmitem.DomHabsburgówwgali-
cyjskiejmyślipolitycznejdobyautonomicznej,w:Historiaipolityka...,s.70.
122Por.A.Kożuchowski,PośmiertnedziejeAustro-Węgier.Obrazmonarchiihabsburskiej
wpiśmiennictwiemiędzywojennym,Warszawa2009,s.172-187(Dodatek:szkicdoportretuFran-
ciszkaJózefa);H.Wereszycki,FranciszekJózefIjakimgonieznałem,nTygodnikPowszechny”
1978,nr47,s.4.
123A.Nowolecki,PamiątkapodróżycesarzaFranciszkaJózefaIpoGalicyiidwudziesto-
-dniowegopobytuJegowtymkraju,Kraków1881,s.216.
124Por.K.K.Daszyk,Międzypolskąracjąstanuahabsburskimmitem...,s.75.
125Reformaz1897r.dodaładoczterechistniejącychwcześniejkuriiwybierającychaustriacką
RadęPaństwa-wielkiejwłasnościziemskiej,izbhandlowych,miejskiejiwiejskiej-jeszcze
