Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
I.Paradygmatrolnictwaindustrialnego
Brzemiennewskutkiokazałosiępowszechnezastosowanieśrodkówtechnicz-
nych,umożliwiającychzastąpienienakładówpracyludzkiejisiłypociągowej,oraz
środkówsyntezychemicznej(potocznie:chemiirolnej).Tepierwszeumożliwiłyuwol-
nieniezrolnictwaznaczącychzasobówsiłyroboczej,któreznalazłyzastosowanie
wdziałachpozarolniczychowyższejwydajności,tworzącpopytnażywność,nato-
miastwrolnictwiełatwozostałyzastąpioneprzezcorazdoskonalszemaszynyrolnicze
oraztraktory.Środkitechniczneumożliwiłyprzekroczenieskaliprodukcjiuprzednio
ograniczonejprzezzasobypracy.Dodatkowozastąpienieżywejsiłypociągowejprzez
traktoryisilnikipostawiłododyspozycjiproduktyrolniczeuprzednioprzeznaczane
napaszędlazwierzątpociągowych.Mogłyonebyćwykorzystanenapotrzebyinnych
zwierząthodowlanychbądźinnecele.Natomiastśrodkichemicznezwiększyłymoż-
liwościplonowaniaroślinorazzmniejszyłyniecostratypowodowaneprzezszkodniki
ichoroby.SzczególnąrolępoIIwojnieświatowejzaczęłaodgrywaćpetrochemiaijej
produkty,któreznalazływrolnictwienowąinteresującąniszę,umożliwiającpokona-
nienaturalnejbarieryplonów,jakąstanowiżyznośćgleby.Zaprzykładmożesłużyć
rolnictwozachodnioeuropejskieorazamerykańskie(Kroma,Flora2003).
Uruchomienieprocesumotoryzacjiimechanizacji,uwalniającegozasobysiłyro-
boczejzrolnictwa,tworzyłotechnicznewarunkidlawzrostuwydajnościpracy.Nato-
miastwspomożenie–niekiedynawetzastąpienie−przeznawozysztuczneiśrodki
chemicznejochronyroślinorazcałągamępreparatówwzrostotwórczychiwetery-
naryjnych−przyrodniczychczynnikówwzrostuprodukcjirolnejotworzyłodrogę
dozwielokrotnieniaplonówiproduktywnościzwierzątinwentarskich.Wtymwspo-
maganiuogromnąrolęodegrałpostępbiologiczny,zwiększającyprzedewszystkim
zdolnośćroślinizwierzątdoefektywnejabsorpcjinaturalnychisztucznychśrodków
produkcjirolniczej,postęporganizacyjno-technicznywpostacikoncentracjiispe-
cjalizacjiprodukcji,atakżepostępwśrodkachtransportuikomunikacjiumożli-
wiającyprzemieszczanieproduktówrolniczychnadużeodległości,cobyłoistotnym
czynnikiemrozwojuhandluikonkurencji.Rosłaintensywnośćprodukcjirolnej−na
ogółdziękiwdrażaniukapitałochłonnychtechnikprodukcji.Podsumowując,indu-
strializacjitowarzyszyłowdrażanieprzezgospodarstwarolnejednocześnieosiągnięć
postęputechnicznego,agronomicznegoigenetycznego.
Zapotrzebowanienapieniądz
Wzrostznaczeniazewnętrznychśrodkówprodukcjiwrazzezmianamikulturowy-
mirodzinrolniczych(chęćpodążaniazamiejskimmodelemkonsumpcji)powodo-
wałrosnącezapotrzebowanienapieniądz.Wwarunkachkonkurencyjnegorynku
wymuszałotowzrostwydajnościpracyorazkoncentracjępotencjału,atymsamym
produkcjiwrolnictwie.Temusłużyłateżspecjalizacja,kierującasięzasadamireduk-
cjonizmuifordyzmu.Głównymmotywemrodzinnychgospodarstwrolnychprzesta-
łobyćsamozaopatrzenie–kiedyjedynienadwyżkiprzeznaczanonasprzedażlub
pokryciepodatkówidanin–astałosiępozyskaniepieniądza.Zmieniłotozasad-
niczorachunekmikroekonomiczny,któryprzestawiłsięnatorywyznaczoneprzez
ekonomięklasyczną,wtymzwłaszczazasadęprzyrostówkrańcowych.Głównykie-
