Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Paradygmatrolnictwaindustrialnego
1.Historycznestadiaimodelerozwojurolnictwa
Stadiarozwojurolnictwa
Rozwójrolnictwaujmowanyjestnawielesposobówróżniącychsięwzależnościod
podejścia,celuikontekstu.Znajdujetowyrazm.in.wwyodrębnianiuróżnychse-
kwencji(stadiów)rozwojurolnictwanaprzestrzenidziejów.Periodyzacjarozwoju
rolnictwainaczejwyglądawujęciuhistoryków,inaczejwujęciusocjologów,inaczej
wujęciuagronomów,ajeszczeinaczejwujęciuekonomistów.Iniemawtymnic
dziwnegoizaskakującego.Innesąbowiempunktywidzenia,inneaspektysąprzed-
miotemzainteresowania,innesprawysąuznawanezaważne.
Wujęciuagronomówiekonomistówrozwójrolnictwa–zdzisiejszejperspekty-
wy–przedstawiasięwtrzechstadiach,nadającimróżnemiana.Wyróżnikiemtych
stadiów–itojestwspólnedlawiększościpodejść–sązmianywsferach:technolo-
gicznej,społecznej,ekonomicznejikulturowej.Niejestodkrywczespostrzeżenie,
żezdarzeniawtychsferachsąwzajemniepowiązane,żewzajemniesięprzeplatają.
Trudnoteżbyłobywykazać,żezmianywjednejsferzesąbezsprzecznieprzyczyną
zmianwinnej,żejednesąpierwotne,ainnewtórne,aczkolwiekwpewnychwarun-
kachjednelubdrugiezyskująmocsprawczą.
Niejestnaszymcelemwdawaniesięwszczegółowyrozbióriopisróżnychpo-
dejśćdoperiodyzacjirozwojurolnictwa.Dlategoograniczymysięjedyniedoprzyto-
czeniadwóchprzykładów.Pierwszydotyczykrajutakodległego,jakJaponia.Zwięź-
lejestopisanywtabeli1,prezentującejpodstawoweatrybutycharakterystycznedla
trzechstadiówrozwojurolnictwa(wśladzaTakashiShinohara),któreokreślono
mianemtradycyjnego,nowoczesnegoinowego(ponowoczesnego).Rolnictwotra-
dycyjnetrwałokilkatysięcylat,rolnictwonowoczesnetrwałozaledwiekilkadziesiąt
lat,natomiastrolnictwookreślonejakonowerozwijasięodniecoponad20lat.Ła-
twozauważyć,żerolnictwowdrugimstadium–wistociewjegoostatnich30–40
latach–macechyzbliżonedorolnictwaindustrialnego(powszechnieokreślanego
takżemianemrolnictwakonwencjonalnego),cechyzaśrolnictwawtrzecimstadium
wskazująnarolnictwopostindustrialne.Aleprawdęmówiąckształttegoostatniego
dopierosięwykluwa.
