Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mediewistyka–pojęcieizakreschronologiczny
JanaGutenberga(ok.poł.XVw.),odkrycieDNowegoŚwiata”(kontynentu
amerykańskiego)przezKrzysztofaKolumba(1492),początekwojenfran-
cusko-włoskich(1494),wystąpienieMarcinaLutra,którezapoczątkowało
reformacjęprotestancką(1517),opłynięciekuliziemskiejprzezMagellana
(1519–1522),ogłoszenieteoriiheliocentrycznejMikołajaKopernika(1543).
Dyskusjetegotypuwydająsięmałoowocne,zamiastkonkretnychdat
rocznychnależyraczejwskazywać,byleniewsposóbdowolny,przedziały
czasowe.Ciągleobowiązująca,aprzynajmniejnajpopularniejszawnauce
koncepcjaokreślaśredniowieczejakozgrubszatysiącletniąepokęrozpo-
czynającąsięwprzybliżeniunaprzełomieViVIw.(orientacyjnieisymbo-
licznie:ok.roku500)postarożytności,trwającądoprzełomuXViXVIw.
(orientacyjnie:dook.1500r.)ipoprzedzającąepokęnowożytną.
Raczejwcharakterzeciekawostki,choćpouczającej,możnawspo-
mniećoprzebrzmiałejjuż,lansowanejniemalwyłączniewnaucesowiec-
kiej(iprzejmowanejtakżem.in.wPolsce)koncepcjiidentyfikującejśred-
niowieczezokresemdominowaniafeudalnejstrukturyspołecznej,czyli
wEuropieZachodniejdorewolucjiangielskiejXVIIifrancuskiejkońca
XVIIIw.Zresztątakżewybitnywspółczesny,dobrzeiwPolsceznanyme-
diewistafrancuskiJacquesLeGoffniecochybaprowokacyjniegłositezę,
żewgruncierzeczyśredniowieczeeuropejskieskończyłosiędopierow…
XIXw.,czyliwdobieindustrializacjiitriumfującegokapitalizmu.
Tendługi,tysiącletniokresnależałojakośpodzielić.Tutajsytuacja
wydajesięmałoskomplikowana.Najczęściejspotkamysięzpodziałemna
trzyfazy,nazywaneDwczesnym”,Dpełnym”lubDrozwiniętym”iDpóźnym”
średniowieczem.ŚrodkowyokresbywateżniekiedyokreślanyjakoDzenit
średniowiecza”,aostatni,wśladzauczonymholenderskimJohanemHui-
zingą,Djesienią(lubschyłkiem)średniowiecza”.Cezury,jakzwykle,mają
charakterkonwencjonalnyimogąbyćdyskusyjnewszczegółach,alenie
sąprzypadkowe:wczesneśredniowieczekończysięnaprzełomieXiXIw.
(orientacyjnieok.1000r.),toznaczygdydobiegakońca(wzasadzie)proces
formowaniasiętrwałegosystemupolitycznegoichrystianizacjawEuropie,
pełneśredniowieczenaprzełomieXIIIiXIVw.,kiedytonarozległych
obszarachnaszegokontynentupojawiłysięwyraźniejszesymptomykry-
zysustrukturalnego,wpełniujawnionegowXIVw.Gdybyśmyspojrze-
linadziejeEuropyzpunktuwidzeniarozwojukulturyiumysłowości,
moglibyśmywmiejscepodziałunatrzyokresyzaproponowaćprostszy,na
wcześniejszeipóźniejsześredniowiecze,zcezurąwwiekuXII,którymiał
wtychdziedzinachcharakterprzełomowy.Zpunktuwidzeniazaśewolucji
strukturgospodarczo-społecznychtrzebabycezurępostawićnawiekuXI,
akonwencjonalnagranicakońcaśredniowiecza(przełomXViXVIw.)nie
miałabyistotnegoznaczenia.
17
