Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
MEDIEWISTYKA–POJĘCIE
IZAKRESCHRONOLOGICZNY
BezprzedstawieniagenezypojęciaDmediewistyka”niedasięgowy-
jaśnić,aleteżniewystarczypoznaćgenezę,bynależyciezrozumiećjego
znaczenieizakres.Mediewistykatonaukaowiekachśrednich,istotna
częśćnaukihistorycznej.Brakjednowyrazowegoodpowiednikawjęzyku
(nietylko)polskim.Nazwawywodzisięodłacińskiegomediumaevum,
oznaczającegowłaśnieDwiekiśrednie,średniowiecze”.Jestoczywiste,że
pojęcieiterminDwiekiśrednie”,mediumaevum(mediaaetas;niekiedy
takżebardziejdosadnie:saeculumobscurum–Dwiekiciemne”)mogły
pojawićsiędopierowtedy,gdypojawiłosięiupowszechniłoprzekona-
nie,żetakokreślonaepokanależyjużdoprzeszłości.Inaczejmówiąc,
wśredniowieczuludzieniewiedzieli,żeżyjąwśredniowieczu,podobnie
jakstarożytniniewiedzieli,żeżyjąwstarożytności,przeciwniedoepo-
kinowożytnej,którejnadejścieżywosobieuświadamiano,przynajmniej
wkręgachoświeconych.
NawetobecniewpojęciuDwiekiśrednie”(ang.middleages,franc.moyen
âge,wł.medioevo,niem.Mittelalter,ros.srednijeveka)częstopobrzmiewa
nutanegatywna,aprzynajmniejlekceważąca.Możnaniekiedy(prawda,że
corazrzadziejiraczejniewnaukowychdysputach)spotkaćsięzesformu-
łowaniamitypuDciemneśredniowiecze,mrokiśredniowiecza”iprzekona-
niem,żebyłtonieciekawyokreswdziejach,wktórym–jeżelichodzionaszą
cywilizację–zaprzepaszczonowspaniałydorobekmyśliidziałaństarożyt-
ności.Jesttopoglądnieuzasadnionyikrzywdzący,aletrzebaprzyznać,że
takiepoglądymająniebylejakątradycję.PojęcieDśredniowiecze”wymyślili
bowiemwłoscyhumaniści.BrakgocoprawdajeszczeuFrancescoPetrarki
(zm.1374),alepoglądnaczasy(tenebrae–ciemności),którewprzekonaniu
tegowczesnegohumanistydobiegałykońca,byłjednoznacznienegatywny,
stosunekdodawnominionejstarożytnościentuzjastyczny,aprzekonanie
orozpoczynaniusięnowejery,mającejbezpośrednio–ponadtysiącleciem
Dwiekówciemnych”–nawiązywaćdostarożytnościklasycznej–niewzru-
szone.Odpowiednikmediumaevum–mediatempestaspojawiłsię,jaksię
częstoprzyjmuje,porazpierwszywmowieGiovanniegoAndreadiBussi
15
