Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mediewistyka–pojęcieizakreschronologiczny
(zm.1475)nacześćwybitnegoteologaifilozofaMikołajazKuzyzroku
1469.Jednaktoniepismahumanistów,znanetylkowelitarnychkręgach,
przyczyniłysiędoupowszechnieniaterminu,pojęciaistereotypuwieków
średnich,leczdziełasiedemnastowiecznycherudytów,takichjakduCange
(poprawniej:CharlesduFresne,SeigneurduCange;zm.1688),zeswo-
imwielkimsłownikiemłacinyśredniowiecznej(charakterystycznytytuł:
Glossariumadscriptoresmediaeetinfimaelatinitatis–Słownikdopisa-
rzyśredniołacińskich;trzyogromnetomy,1678),orazKrzysztofCellarius
zkompendiumHistoriamediiaeviatemporibusConstantiniMagniad
ConstantinopolimaTurciscaptam(Historiawiekówśrednichodczasów
KonstantynaWielkiegodozdobyciaKonstantynopolaprzezTurków;1688).
ImprzedewszystkimDwiekiśrednie”zawdzięczająswojąwielkąkarierę,
akceptacjęwświecienauki,miejscewpodręcznikachhistorii,ażdopotocz-
nejświadomościdodniadzisiejszego.
Niejednokrotnierozlegałysięnawoływaniadorezygnacjizsamegopoję-
cia,alepopierwsze,wydajesiętobeznadziejne,apowtóre–niekoniecznie
celowe.Koniecznietrzebajednakuświadamiaćsobie,cowłaściwietermin
Dśredniowiecze”oznacza.Rozpocznijmyodmomentuchronologicznego.
WspomnianyprzedchwiląCellariusnaprowadzanatrop:jegozdaniem
wiekiśrednietookresodpanowaniapierwszegochrześcijańskiegocesarza
rzymskiegoKonstantynaWielkiego(306–337,edyktmediolańskilegalizu-
jącyreligięchrześcijańską313)poupadekKonstantynopola,oznaczający
–raczejsymbolicznieniżrealnie–ostatecznykresCesarstwaWschodniego
(Bizantyńskiego)w1453r.Takieramychronologiczneznajdujądodziś
zwolenników,chociażczęstomożnaspotkaćsięzinnymigranicami.Jeżeli
chodziopoczątekśredniowiecza,większośćproponujezłączyćgozpóźniej-
szymiwydarzeniamiidatami,takimijak(bezpretensjidokompletności):
wielkaklęskaRzymianpodAdrianopolem(378),początektrwałegopodziału
CesarstwaRzymskiegonaczęśćwschodniąizachodnią(395),depozycja
ostatniegocesarzazachodniorzymskiegoRomulusaAugustulusaw476r.,
opanowanieItaliiprzezOstrogotów(493),panowaniecesarzaJustynianaI
WielkiegoipróbyodwojowaniaZachodu(527–565),usadowieniewItalii
Longobardów(568),anawetwystąpienieMohammeda(Mahometa)ipo-
czątekerymuzułmańskiej(622).Mniejskwapliwiepróbujesiępoczątek
średniowieczacofaćpozapanowanieKonstantynaWielkiego,jeżelijuż,to
najwyżejdoobjęciarządówwCesarstwiepodługimokresiedezintegra-
cjiprzezDioklecjanaw285r.Podobnekontrowersjewywoływałakwestia
końcaśredniowiecza.ZupadkiemKonstantynopolaraczejmałoktoobec-
nieskłonnybyłbygołączyć(choćnatensamrokprzypadainneważne
wydarzenie–zakończenieDwojnystuletniej”pomiędzyFrancjąiAnglią),
azciekawszychpropozycjimożnabywymienić:wynalezieniedrukuprzez
16
