Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COJESTNIEZWYKŁEGOWTRANSFORMACJIUSTROJÓWSPOŁECZNYCH?
31
tutajrozróżnieńpojęciowych.Przeciwstawiamytypowościwyjątkowo-
ściom,sprawyistotnesprawombłahym,cechyogólnecechomszczegól-
nym,zjawiskapowszechnezjawiskomlokalnym,zjawiskazwyczajnezja-
wiskomniezwykłym,czystośćplamom,ładchaosowi,swojskośćobcości,
zjawiskanormalneanomaliom,lostrafowi,organizacjębałaganowi,
zdrowieschorzeniu,ciałoranie,przedmiotyużyteczneśmieciom,rzeczy
pospoliterzeczomrzadkim,zdarzeniazwyczajneprzypadkomnadzwy-
czajnym,sprawyoczywistesprawomniezrozumiałym,banalnośćorygi-
nalności.Nagminność,normalność,poprawność,schludnośćihierarchia
sąsiadujązdystynkcją,dziwnością,błędem,skazą,zmazą,zanieczyszcze-
niemizamętem.
Pojęcieosobliwości,którymposługujęsięwniniejszejksiążce,bliskie
jestmiędzyinnymipojęciomwyjątkowości,niezwykłości,dziwności,
obcości,oryginalności,rzadkości,lokalności,cząstkowości.Jaksięokaże
wdalszychczęściachpracy,niektórezosobliwychfaktówspołecznych
będąposiadaćrównieżcechyopisywaneprzezinnewymienionewcze-
śniejprzymiotniki.Niekiedybędątonaprzykładfaktybłahe.Alewiele
osobliwościprzesądzaoswoistychwłaściwościachsystemów,wktórych
funkcjonują,awięcniemożnaimodmówićcechyistotności(chociażpier-
wotneontologicznie,awięcniezbędnedlatożsamościsystemu,sątypowe
ipowszechnewięzispołeczne).Przedewszystkimwyjątkowośćicząst-
kowośćodróżniaosobliwościodstrukturpospolitych,któresątypowe
ipowszechnewskalisystemuspołecznego.Typowościsąwięziamispo-
łecznymi,któreobejmującałysystem.Jużtewstępneokreśleniapozwa-
lająnastwierdzenie,żepojęcieosobliwościspołecznychniemacharak-
terusamoistnegoczyteżpierwotnego,leczwtórnyikontekstualny,jakoże
jestdefiniowaneprzezodwołaniesiędorelacjizpojęciamiobejmującymi
szerszeklasyfaktówspołecznych.Właśniepojęciaujmującekontekst,
wktórymzlokalizowanesąosobliwości,mająpierwotnycharakter.Do
takichpojęćnależąmiędzyinnymi„całość”,„system”,„otoczenie”,„śro-
dowisko”.Przydefiniowaniuosobliwościwpierwszejkolejnościodwo-
łujemysiędojęzykarelacji,wskazującichcechydystynktywne.Dopiero
wdrugiejkolejności,kiedyjużzlokalizowaliśmyosobliwość,możemysię
posłużyćjęzykiematrybutów,awięcwskazaćnajejcechydelimitacyjne.
InspirującetumożebyćpodejścieErvingaGoffmanawdefiniowaniu
piętna.„Terminu«piętno»będziemyzatemużywaćnaokreślenieatry-
butudotkliwiedyskredytującego,przyczymnależymiećświadomość,że
wtymmiejscuprzydatnyjestnaprawdęjęzykrelacji,nieatrybutów.Atry-
but,którypiętnujejednegoposiadacza,możepotwierdzaćzwyczajność
innego,azatemsamwsobieniejestanizaszczytny,anidyskredytujący”
(Goffman2005,s.33).
