Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
1.Modelowaniesystemowejakosposóborganizacjiwiedzy
znaleźćsposobyprzeciwdziałaniatemurozwarstwieniuoraz,wszczególności,
abywynajdowaćnowezawodyinowezajęciadlaludzi,zastępującestare
zawodyizajęcia.
3.Intelektualnymegatrendwyzwańpojęciowych,zmianysposobupostrzega-
niaświata.Postrzeganieświatawepocecywilizacjiprzemysłowejbyłome-
chanistyczne.Światbyłrozumianyjakowielkimechanizm–zegarkręcący
sięznieuchronnościąsferniebieskich.Tospowodowałozjednejstronywiarę
wopisywanąwcześniejzasadęredukcji,zdrugiejzaśstronywiaręwnie-
uchronność.Przywszystkichróżnicachszczegółowychwiaratamotywowała
zarównoKanta(zjegoimperatywemkategorycznym,transcendentalnązasa-
dąmoralnąnieuchronniewynikającązlogicznejrefleksjinadprawamimo-
ralnymiinnychludzi),jakiSmitha(niewidzialnarękarynkuwyrażawiarę
wnieuchronność),jakwreszcieMarksa(zjegonieuchronnościąprawhistorii).
Takisposóbpostrzeganiaświatajestwciążdominującyijegozmianawyma-
ganajwięcejczasu8.Jednakżerozumienietejzmianyzmierzającejwkierunku
systemowegoichaotycznegopostrzeganiaświata,którebędzietypowedlacy-
wilizacjiinformacyjnej,jestszczególnieistotne.Tensposóbpostrzeganiaświata
będzieopisanywnastępnympodrozdziale.
1050Zmianasposobupostrzeganiaświata
Jakbyłowspomnianewcześniej,współczesnateoriachaosu(patrznp.[15])po-
magawzrozumieniuświatapoprzezopisróżnychsposobówwyłanianiasiępo-
rządkuzchaosu9,cozkoleiumotywowałozmianęzasadyredukcjinazasadę
wyłaniania.Jednakżewteoriichaosupojawiasięrównieżinnepojęcie–amiano-
wicieefektwahnięciaskrzydełmotyla:małezmianyparametrówlubwarunków
początkowychzłożonegosystemudynamicznegomogąspowodowaćzasadnicze
zmianyzachowaniategosystemu.Takwięcwspółczesnateoriachaosulikwidu-
jerównieżwiaręwnieuchronność;zatemteoriatamożebyćpodstawąnowego
sposobupojmowaniaświata.
8Paradygmatyczneprzywiązaniedonieuchronnościdziałanianiewidzialnejrękirynkuobserwuje-
mydziśszczególniewideologiineoliberalnej–przedstawionejnp.wKońcuhistoriiFukuyamy[11].
Neoliberałowieniebiorąpoduwagęfaktu,żejeślitechnikicyfrowepozostawisięwyłączniesiłom
rynkowym,tozagrożąonepodstawomwspółczesnejgospodarkirynkowejispołeczeństwademo-
kratycznego.Jeślitylko10%siłyroboczejwystarczydozapewnieniaprodukcjiiusług,aresztęmogą
zrobićkomputeryiroboty,towspółczesnagospodarkarynkowasięzałamie–gdyżtylko10%lu-
dzibędziezarabiać.Współczesnagospodarkarynkowajestopartanamasowympopycie(paradoks
tenjestnazywanyprzekleństwemraju–curseofparadise).Jeśliużyjemysztucznejinteligencjiwco-
dziennymotoczeniużycia(inteligencjiukrytejwotoczeniu,bezprzewodowychsiecisensorowych),
tozałamiesięspołeczeństwodemokratyczne–gdyżktoś,ktobędziedostateczniezdeterminowany,
użyjetegodototalitarnegonadzoruludności(WielkiBratjesttużzarogiem).Możemyuniknąćobu
zarysowanychtuniebezpieczeństw,alenieprzezpoleganiewkwestiikierunkówrozwojuwyłącznie
nasiłachrynkowych.
9Porządekmożewyłonićsięzchaosudeterministycznegonaróżnesposoby–np.wformiepłatków
śniegu,atakżezchaosuprobabilistycznego,jaktopodkreślaPrigogine[30].Zasadawyłanianiasię
porządkuzrozkładuprawdopodobieństwajestbardzoprostamatematycznie:silnienielinioweprze-
kształcenierozkładuprawdopodobieństwapowodujezwiększenieprawdopodobieństwaniektórych
zdarzeń,apowtarzanietegoprzekształceniaprowadziwkońcudoporządku.
