Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Genezareferendarzasądowego
ZnaczeniedlaurzeczywistnianiaprawadosąduwPolscemiaładwunasta
nowelizacjaKonstytucjiPRLprzeprowadzona26marca1982r.,mocąktórej
ustanowionoTrybunałStanuiTrybunałKonstytucyjny78.Powprowadzeniu
doKonstytucjiPRLpojęciademokratycznegopaństwaprawnegonowelą
z29grudnia1989r.79,TrybunałKonstytucyjnynadawałznaczenieprawu
dosądu,przywracającmunależnemiejscewpolskimporządkuprawnym.
Orzecznictwokonstytucyjnewtymprzedmiocieodwoływałosiędo
tzw.MałejKonstytucjiz17października1992r.80,któraexpressisverbisnie
wypowiadałaprawadosądu.Wzorcemkonstytucyjnościprawadosądu
byłarównolegledozasadydemokratycznegopaństwaprawnego,wprowa-
dzonaprzezMałąKonstytucjęzasadapodziałuwładz.
Brakwyraźnegowskazaniazasadyprawadosąduwlatach1992-1997,gdy
obowiązywałaMałaKonstytucja,niestanowiłdlaTrybunałuKonstytucyj-
negoprzeszkodyworzekaniuozgodnościzniąprzepisówprawa.Wynika
stąd,żeprawodosądujakoprawojednostkiizasadaprawakonstytucyjnego
zdobyłotrwałemiejscewpolskimporządkuprawnymjeszczeprzedjego
konstytucjonalizacjąw1997r.81
Współcześnie,gdypaństwoprzezstanowioneustawyzdajesięrozstrzygać
ocałejsytuacjiprawnejjednostki,możliwośćrealizacjiprzezjednostkę
prawadosądu(zwanegotakże:nprawemdoochronyprawnej”,nprawem
dowymiarusprawiedliwości”,nprawemdodrogisądowej”,nprawemdo
uczciwegoprocesu”,nprawemdopowództwa”,nprawemdoobronyprzed
sądem”82)posiadapodstawoweznaczeniedlaistnieniademokratycznego
porządkuprawnego.
WPolsceźródłemprawadosądujestart.45ust.1Konstytucji,stanowiący,
żekażdymaprawodosprawiedliwegoijawnegorozpatrzeniasprawy,bez
78Dz.U.Nr11,poz.232.
79Dz.U.Nr75,poz.444.
80Ustawakonstytucyjnaz17października1992r.otrybieprzygotowaniaiuchwaleniaKonstytucji
RzeczypospolitejPolskiej(Dz.U.Nr67,poz.336zpóźn.zm.);ustawakonstytucyjna
z23kwietnia1992r.owzajemnychstosunkachmiędzywładząustawodawcząiwykonawczą
RzeczypospolitejPolskiejorazosamorządzieterytorialnym(Dz.U.Nr84,poz.426zpóźn.zm.).
81A.Kubiak,Konstytucyjnazasada...,s.53.
82Por.S.Pilipiec,Teoretycznoprawneaspektyzasadyprawadosądu,Lublin2000,s.226.
36
