Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Prawodosąduamożliwościograniczeniapozaorzeczniczychzadań...
statuujączasadęjawnościpostępowaniasądowegoiniezawisłościsądów.
Wprowadzonewwynikujejpostanowieńw1808r.sądownictwozrywało
zzasadąsądownictwastanowego,chociażsamakonstytucjanieznosiłapo-
działuspołeczeństwanastany.Konsekwencjąwprowadzonejrównościwobec
prawabyłoujednoliceniewymiarusprawiedliwościioddzieleniesądownic-
twakarnegoodcywilnego65.
PrawodosąduznalazłotakżeswojemiejscewKonstytucjiKrólestwaPol-
skiegoz27listopada1815r.66,nadanejprzezcaraAleksandraI.Pomimo
bardziejliberalnychpostanowieńwzakresieprawiwolnościobywatelskich
niżKonstytucjaKsięstwaWarszawskiegoz22lipca1807r.67byłaonamniej
demokratycznaipostępowa,gdyżrównośćwobecprawadotyczyłatylko
wyznawcówreligiichrześcijańskiej.ZawierałapierwszewPolscewyodręb-
nienieuregulowaniapoświęconegostatusowiprawnemuobywateli68.Kon-
stytucyjnąregulacjęprawadosądustworzyłokilkazasad.Przedewszystkim
wywodzonojezprawakardynalnegoneminemcaptivaripermittemus,nisi
iurevictim,austawazasadniczaobejmowałajegostosowaniemnwszystkich
mieszkańcówwszelkiegostanu”.Doprecyzowanietakregulowanegoprawa
dosądustanowiłytrzyzasady:zakazzatrzymanianiezgodnegozprawem,
nakazpostawieniaprzedsądemwciągutrzechdniodzatrzymaniaorazza-
sadakaraniatylkonamocywyrokusądowego.Przepisyoustrojusądownic-
twadawałygwarancjeniezależnościsądownictwaorazniezawisłościsę-
dziów69.
Klęskapowstanialistopadowegostanowiłaprzyczynęlikwidacjiswobód
obywatelskichwKrólestwieKongresowym.W1832r.zniesionazostała
Konstytucjaz1815r.Wjejmiejsceogłoszonotzw.StatutOrganicznydla
KrólestwaPolskiego70wcielającyKrólestwodocesarstwarosyjskiego.Statut
zlikwidowałniezależnośćsędziów.Władzasądowniczabyłanadanaprzez
65M.Adamczyk,S.Pastuszka,Konstytucjepolskiewrozwoju...,s.60-63.
66DziennikPrawKrólestwaPolskiegoz1815r.,t.I,s.1-103.
67DziennikPrawKsięstwaWarszawskiegoz1807r.,t.I,s.II-XLVIII.Art.71proklamowałzasady
jawnościpostępowaniasądowegoiniezawisłości.
68M.Grzybowski,Zakresprzedmiotowy...,s.55.
69A.Kubiak,Konstytucyjnazasada...,s.48.
70HistoriapaństwaiprawaPolski-źródła,wyb.F.Połomski,P.Jurek,Wrocław1997,s.256-259.
33