Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Prawodosąduamożliwościograniczeniapozaorzeczniczychzadań...
orazprzydatnościzpunktuwidzeniacelówżyciaspołecznego73.Urzeczy-
wistnienietejkoncepcjiwymagałoprzebudowyorganówpaństwa.Ośrod-
kiemnadrzędnymmiałbyćPrezydentRP,naktórymspoczywałaodpowie-
dzialnośćwobecBogaihistoriizalosypaństwa.Podjegozwierzchnictwem
znalazłsięsejm,senat,rząd,siłyzbrojne,organykontrolipaństwowejoraz
sądy.Sądownictwootrzymałoobowiązeknietylkostrzeżeniaładuprawnego
wpaństwie,aletakżekształtowaniapoczuciaprawnegospołeczeństwa
wduchuprymatudobrapowszechnego74.Wtychuwarunkowaniachprawo
dosąduwKonstytucjikwietniowej,niebędącjednymzprawwkatalogu
prawobywatelskich,znalazłojednakswojemiejscejakoistotnagwarancja
zpunktuwidzeniazałożeńkoncepcjisilnegopaństwa,mającegobyćdobrem
wspólnymwszystkichobywateli75.
Podrugiejwojnieświatowejzasadaprawadosąduniezostałazamieszczona
wustawiekonstytucyjnejzdnia19lutego1947r.oustrojuizakresiedziała-
nianajwyższychorganówRzeczypospolitejPolskiej76.KonstytucjaPRL
zdnia22lipca1952wart.56stanowiła,żenwymiarsprawiedliwościwPol-
skiejRzeczypospolitejLudowejsprawują:SądNajwyższy,sądywojewódzkie,
sądyrejonoweisądyszczególne”.Jakopodstawowegwarancjepraworząd-
nościwsprawowaniuwymiarusprawiedliwościproklamowałazasadęnie-
zawisłościsędziowskiejijawnościpostępowaniasądowego.Wprowadziła
zasadęudziałuwwymierzaniusprawiedliwościczynnikaspołecznego,którym
bylitzw.ławnicyludowi,osobyniebędącezawodowymisędziami.Ichprawa
wzakresieorzekaniabyłyzrównanezprawamisędziów.Orzekanieospra-
wachmniejszejwagi(wykroczenia)przekazałakolegiomdosprawwykroczeń
jakoorganompozasądowym77.
73Por.E.Gdulewicz,A.Gwiżdż,Z.Witkowski,KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiejz1935r.(w:)
KonstytucjePolski.Studiamonograficznezdziejówpolskiegokonstytucjonalizmu,t.2,
red.M.Kallas,Warszawa1990,s.161-162.
74Ibidem,s.198.
75A.Kubiak,Konstytucyjnazasada...,s.52.
76J.Mordwiłko,KonstytucjaipodstawoweaktyustrojowePolskiejRzeczypospolitejLudowej.Wybór
aktówprawnychzzakresuprawakonstytucyjnego,Warszawa1988,s.17-18.
77A.Burda,CharakterystykapostanowieńKonstytucjiPRLz1952r.(w:)KonstytucjePolski.Studia
monograficznezdziejówpolskiegokonstytucjonalizmu,t.2,red.M.Kallas,Warszawa1990,
s.275-376.
35