Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Rzutokanahistorię…
11
żeczłowiekmaniewielecechwrodzonych.Zawrodzonąuważaliogólną
zdolnośćuczeniasięprzezwzmocnieniezachowania.Kolejnezałożenie
dotyczyłoekwipotencjalności;zgodnieznimmechanizmuczeniasiępozo-
stajetakisamniezależnieodrodzajuwzmocnienia.Innymisłowy,każdy
rodzajwzmocnieniamożnazestawićzdowolnymzachowaniem,aproces
uczeniasięzawszebędzieprzebiegałtaksamo.Wedługbehawiorystów,
manipulującwzmocnieniami,możnaczłowiekanauczyćdowolnegozacho-
wania.Radykalnybehawioryzmznalazłswoichoponentów,ajegopodsta-
wowezałożeniapoddanokrytyce.Okazałosię,żeniewszystkiezachowania
możnawyjaśnićwkategoriachprostegouczeniasię.Wwielueksperymen-
tachzudziałemzwierzątiludzistwierdzono,żezmiennapośrednicząca
UO”(organism–organizm)–umieszczonakiedyśprzezneobehawiorystów
(Tolman,1922)międzyUS”(stimulus–bodziec)aUR”(response–reakcja)–to
nietylko,jakchciałabynawczesnymetapieswegorozwojupsychologia
poznawcza,procesyprzetwarzaniainformacji.Obejmujeonarównieżwcze-
śniejszedoświadczeniazdanym(lubpodobnymdoniego)bodźcem,czyli
pamięćoreakcjinaówbodziecizwiązanymzniązachowaniu.Odkrycieto
spowodowałozbliżeniemiędzybehawioryzmemapsychologiąpoznawczą.
Owocemtegozbliżeniajestnaprzykładteoriawyuczonejbezradności
MartinaE.P.Seligmana(1993),któryodmiennośćzachowaniapsów(próba
lubbrakpróbyucieczkizpolaeksperymentu)wtejsamejsytuacjiraże-
niaprądemtłumaczyłodmiennymichdoświadczeniemzidentycznym
wydarzeniemwprzeszłości(powodzenialubniepowodzeniawuniknięciu
rażeniaprądem).Dlategonazwałonswojąkoncepcjęteoriąwyuczonej
bezradności.WedługSeligmanahipotetycznyczynnikUO”todawniej-
szedoświadczenieskutecznościlubnieskutecznościdanegozachowania
wunikaniubodźcaawersyjnego.OileBeck–zgodniezpostulatamipsy-
choterapiipoznawczej–utrzymuje,żenawetwsytuacjijużsobieznanej
człowiekdokonujezłożonegoprzetwarzaniainformacji,otyleSeligman,
pozostającwiernyzałożeniomterapiibehawioralnej,uważa,iżwznanych
warunkachludziestosująodruchpoznawczy–bezkoniecznościponow-
nejanalizydziałającychbodźców(za:Pervin,2002).Zgodniezkoncepcją
behawiorystycznąobjawpsychopatologicznymożnazdefiniowaćjakozabu-
rzonezachowanienabytewtokuprocesuuczeniasię,którypodlegatym
samymprawom,coprocesuczeniasięzachowaniaprzystosowawczego.
Jakwspomniano,podstawowepytaniedotyczącezachowania,wtymnie-
przystosowawczego,odnosisięniedojegoprzyczyny–„dlaczegoktośsię
takzachowuje?”,leczcelu–„pocosiętakzachowuje?”.Badaniekonflik-
tówleżącychupodłożazachowanianiejestzatemtakistotne,jakana-
lizafunkcji–tego,comabyćpoprzeztozachowanieosiągniętewdanych
