Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Założeniateoretycznepsychoterapiipoznawczo-behawioralnej…
poznawczegoorazpsychoterapiipoznawczo-behawioralnej,wymaga
niewielkiegowstępu.Niebędzietoodtworzenierozwojutrzechkoncep-
cji:psychologiipoznawczej,behawioryzmuiterapiipoznawczej,araczej
próbawskazaniadrogi,jakawiodładoichspotkaniaipowstaniazakresu
wspólnychzainteresowań.
WlatachdwudziestychXXwiekupojawiłsiębehawioryzmjakowyraz
opozycjiwobecdominującegonurtuintrospekcjonizmu.Rozwójterapii
wywodzącejsięzkoncepcjibehawiorystycznejprzypadanalatapięćdzie-
siąteXXstulecia.Wbehawioryzmie,nazywanymteżteoriąuczeniasię,
wszystkieprocesyzwiązanezludzkąaktywnością:myślenie,zachowanie,
emocje,traktujesięjakozachowanie.Kolejnezałożeniebehawiorystów
dotyczytego,żekażdezachowaniemaswójobserwowalnyprzejaw.Ztego
punktuwidzenianiemaznaczeniato,czytymprzejawemjestzewnętrzne,
obserwowaneprzezinnychdziałanieczypodlegająceautoobserwacji
własnemyśliiemocje.
Podtymwzględemzałożeniabehawioryzmuróżniąsięodzałożeńkon-
cepcjipoznawczej.Wedługpsychologówpoznawczychzachowanieiemocje
sąprzejawamiprocesówpoznawczych,takichjakpercepcjaczymyślenie.
Behawioryściuważali,żewyjaśnieniezachowanianiewymagaodwoływa-
niasiędomechanizmówfizjologicznychlubhipotetycznychkonstruktów,
takichjaksuperegoczyschematpoznawczy,ani–jakpostulowalipsy-
cholodzypoznawczy–doteoriiumysłu.Behawioryzmpowstawałnieza-
leżniewStanachZjednoczonychiRosji(ZwiązkuRadzieckim),zmieniając
sięwrazzpostępemwiedzydotyczącejmechanizmówwpływającychna
zachowanieczłowiekaiprocesyuczeniasiętegozachowania.Ważnymi
zpunktuwidzeniarozwojubehawioryzmubyłypraceIwanaPawłowanad
warunkowaniemklasycznym(zob.Ostaszewski,2000;Stachowski,2000).
Stałysięoneinspiracjądopóźniejszychbadańinnychbehawiorystównad
konfliktamidążenie–dążenie,unikanie–unikanieiunikanie–dążenie,które
miałyprowadzićdowystąpieniaobjawówfizjologicznych,cozkoleibyło
istotnymelementemwrozumieniumechanizmupowstawaniazaburzeń
dawniejokreślanychjakonerwicowe.WynikieksperymentalnychpracPaw-
łowawpłynęłynametodyterapii.Sprzyjałybowiemrozwojowikoncepcji
dotyczącejzaburzeńpsychosomatycznych.Wmyśltejkoncepcjiowezabu-
rzeniapowstająwwynikuprzebywaniawsytuacjikonfliktowejzpunktu
widzeniawyboruzachowania.
WStanachZjednoczonychreprezentantembehawioryzmubyłBurrhus
F.Skinner.PorewizjipierwszejkoncepcjibehawiorystycznejJamesaB.Wat-
sona,któryuważał,żeupodłożaludzkichzachowańleżąinstynkty(co
byłozbieżnezkoncepcjąFreuda),Skinneriinnibehawioryścizakładali,
