Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Pomiędzybukwąaliterą
niebudzilitylupodejrzeńidanoimtrochęwięcejswobody,takżetwórczej.Trudnoteż
jednoznacznieokreślić,zjakiejprzyczyny,alejeślispołecznościukraińskaiłemkow-
skadystansująsięobecniedookresuUTSK-owskiego,cosięzaznaczawyraźnącezurą
równieżwichtwórczościliterackiej,towiększośćformwypracowanychwprzestrzeni
organizacyjnejBTSKdziśjestkontynuowana,apowołanew1958r.Stowarzyszenie
Literackieniedawnouroczyścieobchodziło50-lecieswegoistnienia,nieodżegnującsię
odtego,cowramachdziałańStowarzyszeniaodbywałosięwokresiepeerelowskim39.
WnBiałowieży”,mocnoukonstytuowanymiwysocefunkcjonalnymstowarzyszeniu,
niedokonywałysięzmianypokoleniowe,tylkonastępstwaczydopełnieniapokolenio-
we,aformyżycialiterackiegocechująsięciągłościąitrwałością40.
POZACIENIEM
Niemniejjednakwstosunkudomonopolistycznejorganizowalnościżyciakultural-
nego,wtymteżliterackiego,ażdo1989r.nietylkomniejszościukraińskaiłemkow-
ska,aleteżibiałoruskaspołecznośćpowejściuPolskiwnowyokresrozwojudokonały
wieluzmian,któreodbywałysiętymrazemoddolnie,woląelittwórczychtychmniej-
szości,zaprzyzwoleniem(chociażstopniowyminiezawszeoczywistym)władzPolski
postkomunistycznej,którepostawionezostaływobeckoniecznościdostosowaniasiędo
wymogówsystemudemokratycznego.Wymogitedotyczyłyprzedewszystkimuznania
różnorodnościspołecznejiprawakażdegoczłowiekadosamookreślenia.Podstawową
zmianąjakościowąwsytuacjimniejszościwPolscepo1989r.byłfakt,żemniejszości
stałysięnwidocznepublicznie”41.Aktdeklaracyjnyzawartyzostałwsłynnymexposé
sejmowympremierapierwszegopostkomunistycznegorząduRzeczpospolitejPolskiej
TadeuszaMazowieckiegozwrześnia1989r.JakoszefrząduRPoświadczyłonpublicz-
nie,żePolskajestnietylkokrajemPolaków,aleteżojczyznąmniejszościnarodowych.
Wsierpniutegożroku,dziękiusilnymstaraniomposłaJackaKuronia,powstaławSej-
mieRPKomisjaMniejszościNarodowychiEtnicznych.Oczywistestałosięistnienie
wPolscemniejszościiichprawodoposiadania,opróczogólnychobywatelskich,także
własnychmniejszościowychpraw.WsposóbwyraźnyzaznaczonetozostałowKonsty-
tucjiRPz1997r.Wartykule35Konstytucjiistniejerealneodniesieniedogrupyobywa-
telipolskichbędącychmniejszościamietnicznymiwpostacizapisui
1.RzeczpospolitaPolskazapewniaobywatelompolskimnależącymdomniejszościnarodo-
wychietnicznychwolnośćzachowaniairozwojuwłasnegojęzyka,zachowaniaobyczajów
itradycjiorazrozwojuwłasnejkultury.
39
Шляхпапрамоńчасу.lагiсторыiбеларускаńлiтaратурыnольшчы1958-2008гг.,red.fl.Чыквiн,
Беласток2007.
40T.Zaniewska,Strażnicypamięci.PoezjabiałoruskawPolsceporoku1956,Białystok1997.
41
S.Łodziński,Przekroczyćwłasnycień.Prawne,instytucjonalneorazspołeczneaspektypolitykipaństwa
polskiegowobecmniejszościnarodowychwlatach1989-1997,[wi]MniejszościnarodowewPolsce.Praktyka
po1989roku,red.B.Berdychowska,Warszawa1998,s.11-82.
