Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RedukcjaInnegowewnętrznegoijegoodzyskiwanie
35
kresiehistoriiwłasnegonarodu.Wiosną1988r.tensposóbedukacjizostałzinstytucjona-
lizowanywpostaciBiałoruskiegoUniwersytetuLudowego,którydziałałdokońca1989r.
Procesyaktywizująceniezależne,oddolnedziałaniakulturalno-społeczneBiałoru-
sinów,ściślewiążącesięzdziałalnościąwydawniczą,pisarską,dziennikarską,wniosły
doliteraturybiałoruskiejelementdynamiczny.Zaangażowaniepisarzywdokonywanie
zmiannapoluetniczno-świadomościowymwywarłoznacznywpływnaichpostawy
twórcze,wprowadziłonowemotywy,ważkiejakowspólnotowetopoi,doprowadziło
teżdopołączeniaStowarzyszeniaLiterackiegonBiałowieża”znowymi,innyminiż
BTSK-owskieorganizacjami,którepowstawałyzoddolnejinicjatywystudentów,dzien-
nikarzy,historyków.Literaturatastajesięotwartanaczytelnikazewnętrznego,indy-
widualistyczna,pogłębionafilozoficznie,poszukująca,dotykającaważkichproblemów
zżyciaBiałorusinów,częstoteżprowokująca.Przemianytesąwsporymstopniupara-
lelnedotych,którewidzimywliteraturzeukraińskiejiłemkowskiej.
Wliteraturzełemkowskiejpocząteklatosiemdziesiątychprzyniósłchybanajistot-
niejsze,patrzączperspektywytrzechuwzględnianychtuliteratur,zmianywstosunku
dopoprzedniegookresu.To,codziałosiępodnskrzydłami”UTSK,wielokrotnietylko
znazwybyłołemkowskie.W1983r.porazpierwszyudałosięŁemkomstworzyćnieza-
leżnąodUTSKscenędlawłasnejautoprezentacjiwpostaciŁemkowskiejWatry.Impre-
zatapowstałazinicjatywydwóchnludzipióra”,WładysławaGrabanaiPetraMurianki.
Byłaniezwyklenatężonąisugestywnąmanifestacjąpotrzebyjutrawkorzenionegowe
wczoraj,którezpieczołowitościąodgrzebywanoipielęgnowanowsymbolachzakaza-
nychprzezostatnieprawie40lat.BaząformalnąizapleczemludzkimdlaWatrybyłZe-
spółPieśniiTańcanŁemkowyna”,powstałyprzyŁemkowskiejSekcjiUTSKw1969r.,
alenigdyniepodporządkowanykoncepcjitożsamościowejirygoromorganizacyjnym
Towarzystwa.Watrazaistniała(bojedynietakmożnabyłoumotywowaćdużezgroma-
dzenieŁemków)jakowarsztatyplenerowenŁemkowyny”,ajejdatawyznaczonazosta-
łanaterminbliski22lipca,bowskazanie,żeimprezaodbywasięzokazjiświętapań-
stwowego,dawałoszansępozwolenianajejorganizowanie.Nascenieliteratura,poezja,
tużobokmuzyki,aczęstowparzeznią,zajmowałabardzopoczesnemiejsce-hymny
dosłówIwanaRusenki,pieśnipatriotycznedosłówwspółczesnychautorów,konkursy
recytacji,przywoływanieimionznanychtwórcówliteraturyłemkowskiej-wszystkoto
byłodowodemnaznaczenieliteraturywbudowaniuwyzwolonejtożsamości.
ŁemkowskaWatrastałasięimprezącoroczną,mocnobazującąnasymbolachiteks-
tachliterackich,tworzącąpretekstdowydawaniapierwszegopowojennegołemkow-
skojęzycznegopisma,wspomnianegojużnHołosuWatry”(1984-1989).Jejniezwykle
istotnafunkcjadlaodrodzeniałemkowskiejtożsamościetnicznej,zwłaszczawmłodym
pokoleniuŁemków,trwałado1989r.Rokpóźniejzostałaonanprzejęta”przezdziała-
czyproukraińskichizaczęłasłużyć,podobniejakwcześniejłemkowskim,ukraińskim
ideomikoncepcjometnicznym,stającsięimprezągeneralnieobcąśrodowiskułemkow-
skiemu,tłumnąjakoimprezamasowa,przyciągającąwieluuczestnikówspozaśrodowi-
skałemkowskiego.
Środowiskotowlatachosiemdziesiątychrozwijałoswąaktywność,opierającsię
naromantycznymmodeluodrodzenianarodowego,wprowadzającjegowzory,głównie
zapośrednictwemśrodkówliteracko-artystycznych,wewspółczesnerealiaspołeczne,
kulturowe,polityczne.Słowopoetyckiedrukowane,recytowane,śpiewaneoddziały-
