Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Geneza
lata),ibyłpodzielonyna12miesięcyoróżnejdługościdni.Zewzględuna
utratęsynchronizacjizporamirokukalendarzzostałzmodyfikowanyw9roku
p.n.e.zpoleceniacesarzaOktawianaAugusta(63p.n.e.–14n.e.)
2
.Rokurzędo-
wyrozpoczynałsięwnim1stycznia,areligijny–1marca.Kalendarztennie
znałpodziałunatygodnie.Wkażdymmiesiącubyłyjedynietrzydniostałej
nazwie:kalendy(pierwszydzieńmiesiąca),nony(piątylubsiódmydzień
miesiąca)orazidy(trzynastylubpiętnastydzieńmiesiąca).W312rokucesarz
KonstantynWielki(282–337)zmodyfikowałniecokalendarzjuliański,ustalając
począteknowegorokuna1wrześniaiwprowadzając15-letnicyklspisówdla
celówpodatkowych–tzw.indykcję(łac.indictio–‘obwieszczenie’)3.Okres
rozliczeńfinansowychrozpoczynałsięwrazzobwieszczeniemcesarskim
owysokościpodatkówodproduktówrolnychobowiązującychwciągunastęp-
nych15lat.Poupływietegookresudokonywanoprzeglądustanufinansów
cesarstwaiogłaszanonowąwysokośćpodatków4.Wówczaswprowadzono
takżewkalendarzupodziałnasiedmiodniowytydzień,stosowanyjużwcześniej
wtradycjibabilońskiejiżydowskiej.Ponadtow321rokuKonstantynWielki
ustanowiłtakżeniedzielę,określanąwówczasmianemdiesSolis,dniemwol-
nymodpracynawzórszabatużydowskiego
5
.WVwieku,zpoleceniapapieża
JanaI(zm.526),mnichDionizyMaływprowadziłdokalendarzajuliańskiego
datęnarodzinJezusaiumieściłjąwnowoutworzonychtablicachpaschalnych,
wzorowanychnatradycjialeksandryjskiej.Takpowstałaerachrześcijańska,
zwanatakżedionizyjską,liczonaod1rokun.e.,uznanego–dziśjużwiemy,
żemylnie–zaroknarodzinJezusa6.
WażnymokresemwdziejachkalendarzajuliańskiegobyłVIIwiek,kiedy
pisarzeiastronomowiechrześcijańscywprowadziliwnimkolejnezmiany,
którestopniowozaczęłynakilkawiekówdominowaćwtradycjikalen-
darzaBizancjum.Wtymczasieustalononowysposóbliczeniatzw.roku
pierwszego.WmiejscedatyzałożeniaRzymu,uznawanejzarokpierwszy
wkalendarzujuliańskim(753p.n.e.),przyjętojakopoczątekkalendarza–
wzoremtradycjihebrajskiej–rokstworzeniaświata,wyliczonynapodstawie
opisówStaregoTestamentu(Septuaginty)
7
.Datępoczątkowąnapodstawie
2Szerzejnatentemat:Chronologiapolska,red.B.Włodarski,Warszawa2007,s.35–39;
H.Wąsowicz,Kalendarzjuliańskiigregoriański,[w:]Czasikalendarz,red.Z.Kijas,Kraków
2001,s.117–158;H.Wąsowicz,Kalendarzchrześcijański,[w:]Czasikalendarz,red.Z.J.Kijas,
Kraków2001,s.77–115;E.G.Richards,Odmierzanieczasu,Warszawa1999,s.197.
3J.Naumowicz,Genezachrześcijańskiejrachubylat.Historyczno-teologicznepodstawy
systemuDionizegoMniejszego,Kraków2000,s.25.
4Ibidem.
5
SzerzejnatematkultuSłońca(Solinvictus,diesSolis),atakżestosunkudoniegocesarza
KonstantynaWielkiegoiKościołazob.J.Miziołek,Solverus.StudianadikonografiąChrystusa
wsztucepierwszegotysiąclecia,Wrocław–Warszawa–Kraków1991,s.11–30.
6Szerzejnatentemat:ibidem,s.21.
7J.Naumowicz,op.cit.,s.19–30.
