Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
niewielesięzmieniał.Wydajesię,żenadproblematykąreligijnościludowej
izwiązanegozniąkalendarzaorazzwyczajówiobrzędówdorocznychjeszcze
doniedawnaciążyłzachodni,wywodzącysięzromantycznychidei,sposóbpa-
trzenia.Wetnograficznejperspektywieprzywykliśmyspoglądaćnaniepoprzez
pryzmatopozycji,wktórejpojednejstroniestałochrześcijaństwoizwiązana
zniminstytucjaKościołachrześcijańskiego,apodrugiejstareludoweprak-
tykiizwyczaje,opartenadawnychniepiśmiennychtradycjachiwierzeniach
sięgającychkorzeniamiczasówpogaństwaibliskiegozwiązkuznaturą,gdy
społecznośćmiałacharakterwybitnierolniczy.Wtegotypuopozycjiujawniało
sięm.in.przekonanie,żechrześcijaństwodołożyłodoludowegokalendarzaijego
obrzędowościwłasnetreści,eliminującelementyniezgodnezeswąteologią,
modyfikującwieledawnychznaczeń,awrezultaciedoprowadzającdotego,
żespołecznośćludowazatraciłaswojątożsamośćopartąnawspomnianym
rolniczymcharakterze.Dodziśjednaknaprawdęniewiadomo,cowcześniej,
przedwiekiemXIX,miałobysięznajdowaćwludowymkalendarzuiczymdo-
kładniemiałbysięoncechować.Większośćbadaczyzacharakterystycznącechę
religijnościludowejuznawałazatemconajmniejodXIXwiekutzw.dwuwiarę,
czylideklarowaniewyznaniachrześcijańskiegozjednoczesnymtrwaniemprzy
pewnychelementachpogańskich
3
.Imbliżejczasówwspółczesnych,wtymwięk-
szymzakresieelementypogańskiemiałybyustępowaćtradycjichrześcijańskiej.
Termindwuwiara–powstałynaprzełomieXIXiXXwiekunagruncienauki
rosyjskiej,alemającyswojeodpowiednikiwXIX-iXX-wiecznychpracach
etnograficznychbadaczywielukrajówwschodnichizachodnich–bardzodobrze
oddawałopozycjęzaznaczającąsięwmyśleniubadaczyludowegokalendarza.
Jawiłsięonetnografomzazwyczajjakostatyczny,niezmienny,przekazywany
drogąoralnąikanałamifolklorystycznymizpokolenianapokolenie4.Ujego
podstawleżałkonfliktmiędzyreligiami,achrześcijaństwopostrzeganebyłotu
zazwyczajjakoreligianarzuconasiłąieliminującaodgórniedawne,pogańskie
tradycjereligijneludów.Tenredukcjonizmsymbolicznywspojrzeniunareligij-
nośćludowąjestwidocznytakżeniekiedywpracachetnografówiantropologów
kulturowychwewspółczesnejRumunii.Wwiększościzmierzająonewkierunku
odtwarzaniatradycyjnegomodeluświątkalendarzowychizwiązanejznim
obrzędowościludowej.Praktyczniejeszczedoniedawnanieuwzględniano
wnichnajnowszychbadańnadobrzędowościąrumuńską,aichlekturamusiała
budzićprzekonanie,żenatychterenachprzetrwałaobrzędowośćniezmieniona
conajmniejodXIXwieku.
3Szerzejnatentemat:G.Minczew,Świętaksięga–ikona–obrzęd.Tekstykanoniczne
ipseudokanoniczneaichfunkcjonowaniewsztucesakralnejifolklorzeSłowiannaBałkanach,
Łódź2003,s.13–18;ApokryfyilegendystarotestamentoweSłowianPołudniowych,red.
G.Minczew,M.Skowronek,Kraków2006,s.XXXIX.
4
R.Vulcśnescu,Mitologieromâne,Bucureęti1985,passim;I.Ghinoiu,Comoarasatelor.
Calendarpopular,Bucureęti2005,s.5.
