Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania

Władysław Jóźwicki

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-3490-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

512

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Jóźwicki, W.

T1 Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2019

SN 978-83-232-3490-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 214494, author = "Jóźwicki, Władysław", editor = "", title = "Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2019", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-3490-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Jóźwicki, Władysław

ED -

TI - Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2019

SN - 978-83-232-3490-6

ER -

Netografia (standard APA):

Jóźwicki, Władysław. Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019 [dostęp: 16 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/ochrona-wyzszego-niz-unijny-konstytucyjnego-standardu-prawa-jednostki-wladyslaw-jozwicki-214494.

Unia Europejska, prawa człowieka, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, tożsamość konstytucyjna, kolizja

W pracy przedstawiono propozycję rozwiązania minimalizującego potencjalny konflikt pomiędzy standardem unijnym ochrony praw jednostki a standardem konstytucyjnym, w sytuacji, w której to ten drugi byłby wyższy, a zobowiązania wynikające z członkos...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-3490-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

512

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów 12
Od Autora 14
Wstęp18
Rozdział I 32
Zakres zastosowania unijnych praw podstawowych wobec państw członkowskich i stanowionego przez nie prawa w świetle orzecznictwa TSUE 32
Wstęp32
1. Pojęcie stosowania prawa ugruntowane w polskiej tradycji prawnej i jego nieprzystawalność do realiów UE i wykładni art. 51 ust. 1 Karty38
2. Art. 51 ust. 1 Karty i zakres jej zastosowania wobec państw członkowskich Unii w innych niż polska wersjach językowych Karty40
3. Alternatywne propozycje brzmienia art. 51 ust. 1 Karty pojawiające się w travaux préparatoires42
4. Wyjaśnienia dotyczące Karty Praw Podstawowych45
5. Zakres zastosowania unijnych praw podstawowych wobec państw członkowskich przed wejściem w życie Karty46
5.1. Sprawy typu Wachauf47
5.2. Sprawy typu ERT50
5.3. Innego rodzaju łącznik z prawem unijnym52
5.4. Typy sytuacji, w których unijne prawa podstawowe znajdowały zastosowanie wobec państw członkowskich62
6. Zakres zastosowania unijnych praw podstawowych do państw członkowskich po wejściu w życie Karty na gruncie jej art. 51 ust. 163
6.1. Propozycje dotyczące rozszerzenia zakresu zastosowania unijnych praw podstawowych wobec państw członkowskich63
6.2. Pierwsze przykłady zastosowania art. 51 ust. 1 Karty po jej wejściu w życie71
6.3. Pierwsza systemowa interpretacja art. 51 ust. 1 Karty. Sprawa Åkerberg Fransson79
6.3.1. Stanowisko Rzecznika Generalnego Pedra Cruz Villalóna83
6.3.2. Stanowisko TSUE85
6.3.3. Niektóre inne konsekwencje wyroku w sprawie Åkerberg Fransson i podejścia TSUE do kwestii związania państw członkowskich unijnymi prawami podstawowymi90
6.3.3.1. Objęcie krajowej regulacji unijnymi prawami podstawowymi a pierwszeństwo, jedność i efektywność prawa Unii90
6.3.3.2. Autonomiczność relacji między krajowymi porządkami prawnymi a systemem EKPCz93
6.3.3.3. Obowiązek zastosowania i ewentualnego wyjaśnienia znajdującego zastosowanie w sprawie krajowej unijnego standardu ochrony praw podstawowych94
6.4. Ugruntowywanie podejścia do rozumienia art. 51 ust. 1 Karty97
6.4.1. Przykłady ugruntowywania podejścia do rozumienia art. 51 ust. 1 Karty w sprawach typu Wachauf97
6.4.2. Przykłady ugruntowywania podejścia do rozumienia art. 51 ust. 1 Karty w sprawach typu ERT99
6.4.3. Przykłady ugruntowywania podejścia do rozumienia art. 51 ust. 1 Karty w różnych sprawach102
6.4.3.1. Sprawy dotyczące obywatelstwa unijnego104
6.4.3.2. Sprawy dotyczące kompetencji Unii. Cel regulacji unijnej i krajowej – znaczenie zasady efektywności prawa unijnego108
6.4.3.3. Dalsze przykłady ugruntowywania podejścia do rozumienia art. 51 ust. 1 Karty120
7. Przykłady innych niż art. 51 ust. 1 zd. pierwsze Karty okoliczności wykluczających zastosowanie unijnych praw podstawowych wobec państw członkowskich128
Podsumowanie130
Rozdział II142
Stosowanie unijnych praw podstawowych przez polskie sądy i funkcja tych sądów w unijnym systemie ochrony praw podstawowych 142
Wstęp142
1. Protokół brytyjsko-polski i jego znaczenie dla stosowania Karty w Polsce144
1.1. Sprawa Bonda149
1.2. Sprawa N.S158
1.3. Praktyka sądów polskich a Protokół nr 30161
1.4. Znaczenie Protokołu nr 30 dla stosowania Karty w Polsce165
2. Stosowanie Karty Praw Podstawowych przez sądy polskie173
2.1. Stosowanie Karty przez sądy administracyjne176
2.2. Stosowanie Karty przez sądy powszechne181
2.3. Stosowanie Karty przez Sąd Najwyższy186
2.4. Pytania prejudycjalne sądów polskich dotyczące praw podstawowych195
2.4.1. Sprawa Leśniak-Jaworska i Głuchowska-Szmulewicz196
2.4.2. Sprawa Pańczyk197
2.4.3. Sprawa Stylinart198
2.4.4. Sprawa Grodecka201
2.4.5. Sprawa JZ203
2.4.6. Sprawa El Hassani204
2.5. Nieprawidłowości w stosowaniu Karty przez sądy polskie. Niebezpieczeństwo jej niestosowania w sytuacjach tego wymagających206
3. Rola sądów polskich jako sądów unijnych w procesie stosowania odpowiednich standardów ochrony praw człowieka210
3.1. Znaczenie zasady pierwszeństwa prawa unijnego a rola sądów krajowych i ich relacja z TSUE i sądami konstytucyjnymi211
3.2. Doniosłość poprawnego i zniuansowanego stosowania przez sądy krajoweunijnych praw podstawowych w kontekście konstytucyjnej ochrony praw człowieka223
Podsumowanie228
Rozdział III 234
Trybunał Konstytucyjny i kontrola prawa obowiązującego w Polsce przez pryzmat zgodności z gwarancjami praw i wolności człowieka w kontekście unijnym 234
Wstęp234
1. Stosowanie Karty Praw Podstawowych przez Trybunał Konstytucyjny235
1.1. Stosunek TK do Karty zanim ta uzyskała moc prawną235
1.2. Zmiana stosunku TK do Karty po tym, gdy uzyskała moc prawną238
1.3. Potencjalne znaczenie Karty w postępowaniach przed TK244
2. TK wobec konfliktu między prawem unijnym a Konstytucją RP250
2.1. Kontrola konstytucyjności prawa pierwotnego UE252
2.2. Kontrola konstytucyjności prawa polskiego mieszczącego się w zakresie zastosowania prawa unijnego255
2.2.1. Prawo polskie mieszczące się w zakresie zastosowania prawa unijnego jako prawo polskie tout court255
2.2.2. Prawo polskie transponujące prawo unijne a znaczenie unijnych wzorców kontroli. Pierwsze pytanie prejudycjalne skierowane przez TK do TSUE264
2.2.3. Konsekwencje kontroli konstytucyjności prawa polskiego mieszczącego się w zakresie zastosowania prawa unijnego dla zgodnego z Kartą stosowania unijnych praw podstawowych270
2.3. Kontrola konstytucyjności bezpośrednio skutecznego prawa pochodnego UE pod kątem zgodności z konstytucyjnymi gwarancjami praw i wolności jednostki272
2.4. Skutki orzeczenia TK o niezgodności prawa pochodnego UE z prawami i wolnościami zagwarantowanymi w Konstytucji RP280
2.4.1. Zasada pierwszeństwa prawa UE w prawie unijnym i jej odzwierciedlenie w Konstytucji281
2.4.2. Doktryna Foto-Frost286
2.4.3. Niedopuszczalność stosowania w Polsce prawa pochodnego UE w związku z jego niezgodnością z Konstytucją289
3. Pytanie prejudycjalne do TSUE jako jedna z metod niekonfliktowego rozstrzygnięcia potencjalnej kolizji między unijnym a wyższym niż unijny konstytucyjnym standardem ochrony praw jednostki291
Podsumowanie294
Dialog między TK a TSUE w przedmiocie poszanowania tożsamości konstytucyjnej RP i składającego się na nią wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu ochrony praw człowieka 298
Rozdział IV 298
Wstęp298
1. Powołanie się w pytaniu prejudycjalnym do TSUE na tożsamość konstytucyjną RP304
1.1. Tożsamość konstytucyjna z perspektywy Konstytucji RP i orzecznictwa TK309
1.1.1. Wyrok w sprawie K 32/09311
1.1.2. Wewnętrzne znaczenie tożsamości konstytucyjnej RP (dla krajowego systemu prawnego) i zewnętrzne znaczenie tożsamości konstytucyjnej RP (w ramach systemu unijnego)314
1.2. Tożsamość narodowa/konstytucyjna z perspektywy prawa unijnego i orzecznictwa TSUE318
1.2.1. Sprawa Omega323
1.2.2. Sprawa Michaniki (opinia)328
1.2.3. Sprawa Sayn-Wittgenstein334
1.2.4. Sprawa Runevič-Vardyn341
1.2.5. Sprawa Las348
1.2.6. Sprawa Bogendorff von Wolffersdorff352
1.2.7. Sprawa Coman359
1.2.8. Sprawy, w których TSUE nie znalazł podstaw do zastosowania przepisów dotyczących poszanowania tożsamości narodowej/konstytucyjnej państw członkowskich362
1.2.8.1. Pierwsze przykłady odwołania się TSUE do obowiązku poszanowania przez Unię tożsamości narodowej/konstytucyjnej państw członkowskich362
1.2.8.2. Przykłady odwołania się TSUE do obowiązku poszanowania przez Unię tożsamości narodowej/konstytucyjnej państw członkowskich na gruncie art. 4 ust. 2 TUE363
1.2.9. Pytania prejudycjalne trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich dotyczące obowiązku poszanowania tożsamości narodowej/konstytucyjnej ich państw371
1.2.9.1. Sprawa Gauweiler372
1.2.9.2. Saga Taricco na tle sagi Landtová i sprawy Ajos380
1.2.10. Obowiązek poszanowania przez Unię tożsamości konstytucyjnej państw członkowskich i jego dotychczasowe oraz potencjalne konsekwencje392
1.3. Art. 4 ust. 2 TUE jako wyjątek od rozumienia art. 53 Karty przedstawionego przez TSUE w sprawie Melloni407
1.3.1. Sprawa Melloni i unijny standard ochrony praw człowieka jako standard maksymalny w zakresie zastosowania prawa unijnego407
1.3.2. Sprawa Melloni a możliwość powołania się na tożsamość konstytucyjną dla realizacji wyższego niż unijny krajowego standardu ochrony praw człowieka411
1.3.3. Wyjątki od rozumienia art. 53 Karty a inne przepisy unijnego prawa pierwotnego416
2. Ochrona praw człowieka jako dopuszczalny wyjątek od zasady wzajemnego zaufania w orzecznictwie TSUE421
2.1. Sprawa N.S422
2.2. Sprawa Pál Aranyosi i Robert Căldăraru428
3. Szczególna rola sądów w mechanizmie sekwencyjnego dialogu między TK a TSUE umożliwiającego zapewnienie przestrzegania w Polsce wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu ochrony praw człowieka441
3.1. Rola sądów w mechanizmie sekwencyjnego dialogu odnośnie do prawa polskiego mieszczącego się w zakresie zastosowania prawa unijnego446
3.2. Rola sądów w mechanizmie sekwencyjnego dialogu odnośnie do bezpośrednio skutecznego pochodnego prawa unijnego449
3.3. Potencjalna rola innych organów w obliczu ewentualnych trudności ze stosowaniem sekwencyjnego mechanizmu orzekania o tożsamości konstytucyjnej RP453
Podsumowanie456
Zakończenie 468
Bibliografia 478
Orzecznictwo 495
A. Polskie sądy i trybunały495
Trybunał Konstytucyjny495
Sąd Najwyższy496
Sądy powszechne496
B. TSUE497
Sądy administracyjne497
Trybunał Sprawiedliwości UE497
Opinie Rzeczników Generalnych TSUE503
Sąd UE503
C. Europejska Komisja Praw Człowieka505
D. ETPCz505
E. Sądy i trybunały innych państw506
Austriacki Trybunał Konstytucyjny506
Belgijski Trybunał Konstytucyjny506
Brytyjski Sąd Najwyższy506
Czeski Trybunał Konstytucyjny506
Duński Sąd Najwyższy506
Francuska Rada Konstytucyjna506
Hiszpański Trybunał Konstytucyjny506
Niemiecki Federalny Trybunał Konstytucyjny506
Węgierski Trybunał Konstytucyjny507
Włoski Trybunał Konstytucyjny507
Niektóre inne źródła 508
Summary (Protection of a Constitutional Fundamental Rights Standard Higher than European Union’s and of Polish Constitutional Identity. Constitutional Tribunal and Court of Justice of the European Union: From a Hierarchical Towards a Sequential Model of Adjudication510

tująoneprawowspólnotoweiwzwiązkuztymmuszą,nailetojestmożliwe,

dokonywaćimplementacjirównieżwzgodzieztymigwarancjami81.Trybunał

stwierdził,żemożliwabyłainterpretacjaprzepisówdyrektywydotyczących

uprawnieńdzierżawcy,któraniestałabywsprzecznościzprzysługującymimu

prawamipodstawowymiiregulacjataka,jakazostałaprzyjętawprawienie-

mieckim,niewynikaławsposóbkoniecznyzprzepisówdyrektywy.Trybunał

skonkludował,żepaństwaczłonkowskie,cieszącesięmarginesemswobody

wzakresieimplementacjiprawaunijnego,sąograniczonedowybraniatakich

środkówimplementacyjnych,którerównieżniestałybywsprzecznościzunij-

nymiprawamifundamentalnymi82.

GrupaorzeczeńtypuWachaufobejmujesytuacje,wktórychpaństwa

członkowskiedziałająwistocierzeczyjakoagent(agency)Unii83,czyteżjako

władzawykonawczaUnii

,awięcgdynaprzykładwydająprzepisywykonaw-

czedounijnychrozporządzeńczyimplementująunijnedyrektywy.Jakwynika

wyraźniezpóźniejszegoorzecznictwaTSUE,niematuwiększegoznaczenia

to,czykorzystająprzytymzdużejswobodyidyskrecjonalności,awięcczy

jestimpozostawionadalekoidącaswobodadoboruśrodkówzmierzających

doimplementacji.

JakstwierdziłTSUE,wprzypadku,gdyprzepisydyrektywnsąstosunkowo

ogólne[ł].Azatemlogiczniezawierająonezasady,którepozostawiająpań-

stwomczłonkowskimniezbędnyzakresswobodnegouznaniaprzyokreśleniu

środkówmającychnaceluichtranspozycję,takbymożnajebyłodostosować

doróżnychmożliwychsytuacji[ł]”85,to

napaństwachczłonkowskichspoczywaobowiązekoparciasięnatakiejwykładni

tychdyrektyw,którapozwolinazapewnienieodpowiedniejrównowagimiędzypo-

szczególnymiprawamipodstawowymichronionymiprzezwspólnotowyporządek

prawny.Następnieprzyprzyjmowaniuśrodkówmającychnacelutranspozycjętych

dyrektyw,władzeisądypaństwczłonkowskichsązobowiązanenietylkodokonywać

wykładniichprawakrajowegowsposóbzgodnyzewspomnianymidyrektywami,

leczrównieżnieopieraćsięnatakiejwykładnitychdyrektyw,którapozostawałaby

wkonﬂikciezwspomnianymiprawamipodstawowymi86.

81TSUE,HubertWachaufp.RepublikaFederalnaNiemiec,C-5/88,wyrokz13lipca1989,

pkt19.

82Ibidem,pkt20–23.

TermintendookreśleniategorodzajurelacjimiędzyUniąapaństwamiczłonkowskimi

spopularyzowałJosephWeiler(J.H.H.Weiler(red.),TheConstitution…,s.120inast.).

84J.H.H.Weiler,N.J.S.Lockhart,“Takingrightsseriously”Seriously:TheEuropeanCourtand

itsFundamentalRightsJurisprudence-partI,nCommonMarketLawReview”1995,nr32(1),s.64.

TSUE,ProductoresdeMúsicadeEspaña(Promusicae)p.TelefónicadeEspañaSAU,

C-275/06,wyrokz29stycznia2008,pkt67.

86Ibidem,pkt68.

Brak wyników

Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji a nie hierarchii orzekania

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra