Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opodobnymcharakterzewinnychpaństwach.RokpóźniejwNowymJorku
założononatomiastInstytutMediacjiiRozwiązywaniaKonfliktów,któregoce-
lembyłoodciążeniesądówpoprzezprowadzeniemediacjipomiędzystronami
irozwiązywaniewtensposóbsprawykarnej
57
.
Opisanepowyżejtendencjedoprowadziłydopróburegulowaniapraw
pokrzywdzonychwzakresienaprawieniaszkodywprawiekarnymprzez
prawomiędzynarodoweorazunijne.Niezwykleistotnymdokumentempra-
wamiędzynarodowegowzakresiekompensacjiwprawiekarnym,czyogól-
niej–prawosóbpokrzywdzonych,byłaprzyjęta29listopada1985rokuna
posiedzeniuplenarnymZgromadzeniaOgólnegoOrganizacjiNarodówZjed-
noczonychnDeklaracjapodstawowychzasadsprawiedliwościdlaofiarprze-
stępstwainadużyćwładzy”58,zwanateżniekiedynWielkąkartąprawofiar”59.
Aktten–jakwskazujezresztąsamjegotytuł–miałbardzoszerokizakres
zastosowania,nieodnosiłsięwyłączniedokompensacjidlaofiarprzestępstw.
Najważniejszymjegopostanowieniembyłoprzyznaniepokrzywdzonym
czterechwiązekuprawnień:
1)prawadostępudowymiarusprawiedliwościidorównegotraktowania;
2)prawadonaprawieniaszkody;
3)prawadowyrównaniaponiesionychstratodpaństwa;
4)prawadopomocy.
Zpunktuwidzenianiniejszegoopracowaniaoczywiścienajistotniejsze
sąpostanowieniadotycząceprawadonaprawieniaszkody.Podstawowym
zapisemjestzawartawart.8generalnaklauzulamówiącaotym,iżsprawcy
(aletakżeosobytrzecie)powinnidokonaćnaprawieniaszkodynarzeczofiar,
ichrodzinlubosóbpozostającychnaichutrzymaniu.Państwaczłonkowskie
powinnynatomiastrozważyćstosowanierestytucjinarzeczpokrzywdzo-
negojakojednejzsankcjikarnych.Mechanizmyzapewniająceuzyskanie
odszkodowaniapowinnybyćszybkie,sprawiedliwe,niekosztowneiłatwo
dostępne.Stwierdzićjednaknależy,żeDeklaracjazaznaczałaprzytym,iż
donaprawieniaszkodypowinnodochodzićnwewłaściwychprzypadkach”,
corzeczjasnapozostawiałomarginesswobodypaństwomczłonkowskim
57
Więcejnatematpowstawaniatychipodobnychośrodkóworazprogramów:E.Wdzięcz-
na,Warunkoweumorzenie…,s.40.
58
Szerzejnatemattegoaktuprawnego:E.Bieńkowska,DeklaracjaONZś,s.88–96;
E.Bieńkowska,Sytuacjapokrzywdzonego(osobyfzycznej)wpolskimprocesiekarnymnatlepostano-
wieńdeklaracjiONZopodstawachizasadachsprawiedliwościdlaofarprzestępstwinadużyćwładzy,
nPrzeglądPrawaKarnego”1990,nr1,s.76–77;W.Gliniecki,Pokrzywdzonywpostępowaniuwświetle
zasaduczciwegoprocesu,nPaństwoiPrawo”2004,nr7,s.67–68;C.Kulesza,Rolapokrzywdzonego
wprocesiekarnymwświetleustawodawstwaipraktykiwybranychkrajówzachodnich,Białystok1995,
s.101–104.
59
K.Szczucki,[w:]M.Królikowski,R.Zawłocki(red.),Kodekskarny.Częśćogólna.Tom
II.Komentarzdoart.32-116,Warszawa2015,s.149.
33
