Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Recepcjeideowe
społecznychzgodniezzasadamietykichrześcijańskiej;krytykaniesprawiedliwości
wżyciuspołecznym;zasadasolidarnościzbiednymiipokrzywdzonymi.Można
równieżwskazaćnapodobieństwowpodejściudo:istotywartościpracy;relacji
pomiędzykapitałemapracą;znaczeniadziałaniatakichwspólnot,jakrodzina,
naród,stowarzyszeniagospodarczeikulturalne.Walczącopaństwodemokratyczne,
wktórymfaktyczniefunkcjonowałybyzasadysprawiedliwościspołecznej,Witos
kładłnacisknapotrzebęprzebudowymoralnejczłowieka.Dostrzegałolbrzymie
znaczenieetykichrześcijańskiejwprocesiekształtowaniaczłowiekaowysokich
walorachmoralnych,szanującegoprawo,wrażliwegonakrzywdębliźniego,za-
angażowanegowpracęisłużbędlaojczyznyiwspółobywateli.19
NakształtmyślipolitycznejWitosawpływałytakżeideezawartewsztanda-
rowymhaślerewolucjifrancuskiejz1789roku(DWolność,równość,braterstwo”)
orazdokumentuchwalony26sierpnia1789roku–DeklaracjaPrawCzłowieka
iObywatela.Ideawolnościirównościprzewijałasięprzezcałąjegotwórczość.
Odlatmłodzieńczychmarzyłowolnościirówności,takjakwiększośćludziucie-
miężonych.Troskąobejmowałbytmaterialny,aleteżobywatelski–wówczesnych
czasachwiązałosiętozwielkąodwagą,byłotorewolucyjnestanowisko.Ponadto
miałśmiałośćżądaćdlachłopówprawrównychinnym.Obronaprawczłowieka
iwalkaorównośćobywatelskąłączyłysięuWitosazezmaganiamimającymina
celuwskrzeszeniePolski.Analizaźródełmyślipolitycznejpozwalanastwierdzenie,
żepodchodziłondotrzechhasełprzyświecającychnarodomodczasuwielkiej
rewolucjifrancuskiejniewsposóbromantyczny,leczrealistyczny.Najczęściej
odnosiłsiędowolnościirówności.Gdymiał22lata,wysłałdoDPrzyjaciela
Ludu”artykułzakończonyzwrotką:DOjczyznę,wolnośćTynamwróciszPanie”.
Doideirównościiwolnościczłowiekadołączyławolnośćojczyzny.Podkreślał,
żenawetnajgorszepaństwo,alewłasne,jestlepszeodobcejniewoli.Wierzył
wnieiwalczyłonie–owolnośćirównośćwobecprawawszystkichobywateli.
WitosdomagałsięrównościwyrażonejprzezJeana-JacquesaRousseau:DTrzeba,
abykażdymiałdośćiabyniktniemiałzadużo”.Chodziłozatemozmniejszenie
różnicmajątkowych,alenieoichzlikwidowanie.Źródłemnierówności,które
ludowcyzwalczali,byłanadmiernawłasnośćwrękunielicznych.Zasadarówności,
mimoswejograniczoności,spełniałazatempostępowąrolęwspołeczeństwie,
ponieważprowadziładopogłębianiademokratyzmuiosłabieniapozycjiwarstw
uprzywilejowanych.
20
ZnacznierzadziejpojawiałosięwenuncjacjachWitosa
trzeciehasło–braterstwo.Odwoływałsiędoniegotylkowówczas,gdyprzemawiał
domłodzieży.
21
W1920rokuinapoczątku1939rokuwróciłdosłówuchwały
19
J.Jachymek,Z.Tymoszuk,ReligiaiKościółrzymskokatolickiwmyślipolitycznejł,s.124.
20
A.Łuczak,Społeczeństwoipaństwoł,s.37–38.
21
W.Witos,Mojewspomnienia,t.1,Paryż1964,s.334–339;tenże,Listzczerwca1937r.do
słuchaczyUniwersytetuLudowegoim.JanaKasprowiczawNietążkowiewWielkopolsce,[w:]
Witosodemokracjił,s.349.
37
