Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Wstęp
W
incentyWitos(1874–1945)towybitnyprzywódcaruchuludowego,mąż
stanu,posełdogalicyjskiegoSejmuKrajowegoiwiedeńskiejRadyPaństwa,
współtwórcaPolskiegoStronnictwaLudowegoDPiast”naprzełomie1913i1914
roku(tworzyłliniętaktycznąjegodziałalnościorazmyślpolityczną),PrezesPol-
skiejKomisjiLikwidacyjnej(jesień1918roku).Byłnietylkouczestnikiem,ale
iwspółtwórcążyciapolitycznegowPolsceniepodległej,trzykrotnympremierem
rząduPolskiOdrodzonejwlatach1920/1921,1923i1926,współzałożycielem
Centrolewu,więźniemBrześcia,prezesemRadyNaczelnejStronnictwaLudo
-
wegow1931roku,emigrantempolitycznymwCzechosłowacji(1933–1939).
ZapierwszegogabinetuWitosazostałyustalonepodstawyustrojowePolski
Odrodzonej(ustawaoreformierolnejz1920roku,Konstytucjamarcowaz1921
roku)orazwyznaczonogranicęwschodnią–pozwycięskiejwojniezbolszewicką
Rosją–traktatemryskimz18marca1921roku.
PrzywódcaPSLDPiast”,zwanyDtrybunemludowym”,należałdowpływowych
postaciwżyciupolitycznymwpierwszejpołowieXXwieku.Witosjestjedną
znajbardziejrozpoznawalnychosóbwnajnowszejhistoriiPolskijakosymbol
ipatronruchuludowego.Wniósłogromnywkładwdziełobudowyniepodległości
isuwerennościnarodowej,stającwpierwszychszeregachwalkiowolnośćigranice
państwaorazwzbogacającpolskąmyślpolityczną.NiepodważalnypatriotyzmWi-
tosa,przedkładaniecelówogólnonarodowychnadpartykularyzmklasowyidążenie
dobudowyPolskisprawiedliwejdlawszystkichobywatelijestwspółcześniegodne
prezentowania.WdziejachpolitycznychIIRzeczypospolitejPolskiejzapisałsię
jakojedenznajbardziejkonsekwentnychobrońcówdemokracjiparlamentarnej,
niezależnieoddostrzeganychiwyraźnieartykułowanychpubliczniesłabości
iniedomagańtegoustroju.WlatachtrzydziestychXXwiekuniejednokrotnie
dawałwyrazprzekonaniuojegowyższościnadwszelkimiodmianamirządów
autorytarnych–zarównorodzimych(sanacyjnych),jakitotalitaryzmem(faszyzm,
