Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Recepcjeideowe
WmyślipolitycznejWitosawystępowałyoryginalneideeagraryzmu,do-
tycząceziemijakogłównegomiejscapracyorazrolnictwajakonajważniejsze-
godziałuwytwórczościgospodarczej,zkoleichłopówuznawałzawiodących
producentówiwarstwępretendującądomianaliderapolitycznegowpaństwie.
Potępiałhistorycznąrolęszlachtyipostulowałnadaniechłopomziemijakoaktu
sprawiedliwościdziejowej;pozatymuważał,iżpracanaroliiposiadanienawła-
snośćgospodarstwpobudzachłopówdodziałaniaiaktywnościnarzeczpaństwa,
tworzyteżnierozerwalnąwięźzojczyzną,którastajesiędlanichkuźniąpracy
iniepodważalnąwartością.ZałożeniaagraryzmuwmyśliWitosawiązałysię
zsytuacjąmającąmiejscewIIRzeczypospolitejiprzeświadczeniemotym,że
Polskanadługopozostaniekrajemrolniczym.13
Inspiracjezobszarumyślichrześcijańskiejwypływałyzdwupowodów:po
pierwsze,Witosuznawałznaczeniereligiiwżyciukażdejjednostkiispołeczeń-
stwa;podrugie,pozytywnieoceniałdziałalnośćKościołakatolickiegowdziejach
narodupolskiego,wkształtowaniupatriotyzmuorazzachowaniunarodowejtożsa-
mości,comiałoszczególneznaczeniewokresiezaborów.PodkreślałrolęKościoła
katolickiegojakoinstytucjiwspierającejnaródikulturępolskąwtymtrudnym
okresie.Przekonanieojegopatriotycznejroliwokresiezaborówznalazłoodzwier-
ciedleniewwypowiedziachWitosa:DKościółstałnagruncieprawa,potępiałgwałt
izbrodnie,starającsięprowadzićdoewangelicznejrównościisprawiedliwości,
uszlachetniającczłowiekaiwskazującmuwielkieiwzniosłecele”.14Pozytywnie
wypowiadałsięm.in.owalceKościołaozachowaniejęzykaipolskości,bardzo
dobrzeoceniałrolęjednostekwśródduchowieństwa,takichjak:StanisławStaszic,
HugoKołłątaj,StanisławBrzóska,PiotrŚciegienny.Jakopolitykidziałaczspo-
łeczno-politycznywswymstosunkudoKościołaiduchowieństwauwzględniał
takżeto,żeDdlamaschłopskichwiaraiKościółbyłchlebem,bezktóregomasy
tewprostżyćbyniemogły.Oneimpomagałyprzechodzićdrogędoczesnego
żywotaztąpewnościąniczymniewzruszoną,żenadrugimświeciebędzieza
tolepiej.[ł]JakzaśchłopibylidoKościołaiwiaryprzywiązani,świadcząich
ofiaryizachowaniesięwczasachnajostrzejszejwalkizduchowieństwem”.15
Witosbyłczłowiekiemwierzącym.Pochodzączewsiidziałającnaniej,
liczyłsięzpoważnąrolą,jakąodgrywałKościółwżyciuspołecznymwsioraz
zprzywiązaniemdoreligiikatolickiejszerokichmaschłopskich.Wiedział,że
wszelkadziałalnośćnawsiwymierzonaprzeciwkoreligiimusiałabyprowadzić
nieuchronniedoizolacjipartiichłopskiejwspołecznościwiejskiej.Równieżpo
Grudziądzka”26I1926,nr11,s.1–2;A.Wójcik,Inspiracjeideowepolskiegoruchuludowegoł,
s.14–15.
Brońmyowocuswejpracy.ZdaniePrezesaWitosaorolnictwie,DWolaLudu”7XI1926,nr73,
s.526.
W.Witos,Dzieławybrane,t.1,s.258.
Tamże.
13
14
15
35
