Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Uwikłaniewkulturę
poszukiwaniuruinMaribu8.Możnawniejprzeczytaćociągnącychpopusty-
nikarawanachwidzianychzsamolotu,ozagrożeniu,którewyczuwasięuludzi
(niezadowolonychzobecnościintruzów),jakrównieżoniebezpieczeństwach
czyhającychwprzyrodzie.Drugapłaszczyzna–kulturowa–toopowieśćokró-
lowejSabie,jejsileoddziaływania,któraprzeniknęławlegendachnietylkona
BliskiWschód,alerównież,poprzeztekstybiblijne,doEuropy9.Trzecia–eg-
zystencjalna–jestopowieściąosamymMalraux.Najpierwojegodesperackich
staraniach,byuzyskaćfunduszenaprowadzeniebadańterenowych.Opisując
je,Malrauxwskazuje,jakzapleczeekonomiczne–jednapłaszczyznakultury–
możedecydowaćolosiebadacza.Itak,drogaprzezpustynię,antropologiczne
badaniamitu,problemyekonomiczneiegzystencjalnystrachprzedśmiercią
składająsięnawysiłekpodjętywimięwcześniejszychintelektualnychfascynacji
tekstemchoćbyArnauda10.Malrauxpodkreślanietylkoznaczeniesferekono-
micznejiintelektualnej,lecztakżewagęemocjitowarzyszącychsamejwyprawie,
kształtującychogółdoświadczeńbadaczawobecjegoprzedmiotuzaintereso-
wań11.Coważne,lotdoMaribubył,jaktofrancuskifilozofodnotował,rów-
nocześnielotempowrotnymdoFrancji.PopowrociezMaribumiałwrócićdo
ojczyzny.Bawiącsięskojarzeniami,Malrauxprowadziczytelnikadokonstatacji,
żedrogawmiejscenieznaneiegzotyczneotwierałaprzednimperspektywępo-
wrotudodomu.Jakmożnasądzić,sugerujezatem,żekontaktzobcąkulturą
możeprowadzićdozwróceniasięwstronęwłasnejkultury,tego,conambliskie
iprywatne–donassamych.
TakjakwprzypadkuGeertza,równieżwtejnarracjipojawiasięzaanga-
żowanieistrach.NakażdympoziomieMalrauxujawniaświadomośćiwiedzę
dotyczącąwydarzeń,wktórychbierzeudział.Jużmanewrypilotaopisanesą
wtakisposób,jakgdybyMalrauxsamsiedziałprzysterach.Pustyniawidzia-
napodczaslotujestdlaniegożywymorganizmem,miejscemrozwojudzikiej,
pierwotnejkultury.Karawanywidzianepodrodze,uzbrojeni,nieprzychylnilu-
dzietraktowanisątak,jakbyMalrauxprzechodziłoboknich,doświadczałich
emocjiwbezpośrednisposób.Świadomośćśmierci,którapojawiasięwdrodze
powrotnej(zapadawieczór,kończysiębenzyna,warunkiatmosferyczneniesą
sprzyjające),odsłania,jakpodkreślaMalraux,całągamęuczuć.Geertzucieka
przedpolicjąnaBali,Malrauxuciekaprzedzdenerwowanymimieszkańcami
pustyni.Geertzprzechodzidodalszychanalizwalkikogutów,Malrauxopisuje
znaczeniemitukrólowejSaby,starasięulokowaćgowszerszymkontekściekul-
turowychprzemian.Zaangażowanietychdwóchbadaczypozwalaimzrozumieć
8Por.A.Malraux,Antimémoires...,s.97.
9Por.tamże,s.94.
10Por.tamże,s.87–88.
11Por.tamże,s.73–74.
