Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
HistoriaAndréMalraux
jedynymzwierzęciem,którewie,żemusiumrzeć,itacechawłaśniestajesię
kluczowawfilozofiiMalraux”52.AlbérèsporównujeMalrauxdoPascala.Wedle
AlbérèsazarównoMalraux,jakiPascalpokazująwielkośćczłowiekawobecza-
grażającejmurzeczywistości.Wielkość,którączłowiekpotrafiwydobyćpomimo
swejsłabejitemporalnej,przygodnejkondycji.Ztąoczywiścieróżnicą,żetam,
gdzieuPascalapojawiasiętranscendencja,uMalrauxrolęnieskończonościod-
grywanieograniczonaludzkaróżnorodność.
Świadomośćśmiercistawiaczłowiekawobeckoniecznościpodjęciareflek-
sjinadwłasnymograniczeniem.Tawłaśnieświadomośćpozwalaczłowiekowi
doświadczaćnieskończoności–stykasięonbowiemztym,coostateczne,nad
czymzapanowaćniemożna,cowprowadzaabsurdegzystencjiwnowywymiar.
Wegzystencjiczłowieka,wjegoświadomościobaj–iPascal,iMalrauxposzu-
kująsiły,którapozwalanatrwanie,sprzeciwwobecnieuniknionego.Śmierć
wfilozofiiPascalawydobywatranscendencję.Człowiek–trzcinamyśląca–dzię-
kiświadomościmamoctranscendowaniawłasnychograniczeń.Zwróceniesię
doBogagwarantujenieskończoność,której–jakoskończonybyt–człowiekpo-
siadaćniemoże.WprzypadkuMalrauxprzełamanieprzeznaczenianastępuje
wsztuce.Sztuka,będącanajpełniejsząkreacją,stajesięprzestrzeniąnieskończo-
nościczłowieka53.EgzystencjalizmMalrauxprowadzigowtensposóbdozain-
teresowanianietylkoczłowiekiemijegobyciemwświecie,aleteżwłaśniedo
problemusztuki.Sztukastajesiębowiempierwsząkwestiąjegofilozofiikultury.
1.2.Metoda
SłowowstępnewAntypamiętnikachukazujekluczowyproblemksiążki.Malraux
zaznacza,żepragnieposzukiwaćsensuegzystencji.Pytaniepodstawoweegzy-
stencjalizmu:„kimjestem?”
,zostajepostawionewkontekścierefleksjinadsen-
semżyciaiśmierci.Bycieartystą,tworzeniedopełniajątegoobrazu,gdyżwłaś-
niewartystycznymprzeżyciuMalrauxwidziświadomeposzukiwaniesensu54.
Podstawowąmetodą,jakąfrancuskifilozofobiera,jestanalizowanieegzystencji
poprzezjejbycie-w-świecie.Jesttoanalizaświadomościegzystencjiwobechi-
storycznychwydarzeńorazichkulturowychaspektównadającasensjednostce.
Zdrugiejstronybeztejświadomościzarównohistoria,jakikulturanieistnia-
łybyzupełnie,gubiącsięwnatłokunieistotnychiniezauważalnychfenomenów.
52R.M.Albérès,AndréMalrauxandthe„AbridgedAbyss”,„YaleFrenchStudies”1957,nr18,
s.45.
53Por.tamże,s.46.
54Tamże,s.47.
