Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dwateksty
11
0.2.Dwateksty
Stosującstarą,antropologicznązasadę–gdyjesteśwRzymie,zachowujsięjakRzymia-
nin–postanowiliśmywrazzżoną,abyłatodecyzjatylkoodrobinęmniejnatychmia-
stowaniżwprzypadkuwszystkichpozostałychosób,żewtejsytuacjitakżeinamtrze-
bauciekać.Pobiegliśmygłównąulicąwioski.(...)Daćsięzłapać(czyteżprawiedać
sięzłapać)wpolicyjnejnagonceniejestmożeszczególnieuniwersalnymsposobemna
osiągnięcietegotajemniczego,nieodzownegoantropologicznegowarunkupowodzenia
antropologicznychbadańterenowych,którymjestwypracowaniedobrychstosunków
ztubylcami,wmoimprzypadkutensposóbsprawdziłsięjednakdoskonale1.
Wtedywłaśnieporazpierwszydoświadczyłemtegoniezwykłegouczuciapowrotuna
ziemię,któreodegrałoogromnąrolęwmoimżyciuiktóreczęstopróbowałemwyra-
zić.TeuczuciaprzełożyłemnajęzykliteraturywLeTempsdumépris.Jesttouczucie
doświadczaneprzezkażdegoczłowiekapowracającegodoswojejcywilizacjipodługim
pobyciewdalekimświecie,touczuciebohaterazLeNoyersdel’Altenburgpowracają-
cegozAfganistanuiLawrence’azArabii(choćpowiedział,żeniebyłjużnigdywięcej
Anglikiem)–alezdumieniepozostajetosamo,śmierćjestbardziejobcaniżnieznane
kultury2.
Cołączytedwazacytowanefragmenty?NapozórstylówwypowiedziAn-
dréMalrauxiClifordaGeertzaniełączążadnepodobieństwa.Wmetodzie
przyjętejprzezobubadaczytakżemożnadopatrzećsięznacznychróżnic.Gdy
jednakprzyjrzećsiębliżej,możnadostrzeczaskakującezbieżności.Pierwszy
zacytowanyfragmentpochodzizklasycznegojużdziśesejuGeertzaopisujące-
gojegobadaniaterenowenaBali.Drugifragmentpochodzizrównieklasycz-
nej,niemallegendarnejksiążki–zAntypamiętnikówMalraux.Wpierwszym
przypadkumamydoczynieniazwprowadzeniemdoopisubadańterenowych,
wdrugimzostająprzedstawionewewnętrznedoznaniairefleksjeautorazpo-
dróżypoJemenie.Ichoćnadalmamydoczynieniazrozbieżnościami,trzeba
jednaknajpierwskupićsięnatychdwóchtekstach,gdyżwbrewpozorommówią
wspólnymfilozoficznymjęzykiem.
WrozprawieGłębokagra:uwagiowalkachkogucichnaBaliGeertzzajmuje
sięprzedewszystkimsystememspołecznymnawyspie.Tytułowagrakogutów
stanowidlaniegojedyniepretekstdoprzyjrzeniasiętemu,copierwotneipod-
stawowewżyciuczłowieka.Geertzstarasięprześledzićżycieczłowiekajakojed-
nostkiuwikłanejwsystemspołeczny,kulturowewzorcezachowańiwarunkowa-
niakulturowe.Swojezałożeniaprezentujewbezpośrednisposób:
1C.Geertz,Interpretacjakultur.Wybraneeseje,tłum.M.M.Piechaczek,WydawnictwoUni-
wersytetuJagiellońskiego,Kraków2005,s.464,466.
2A.Malraux,Antimémoires,Gallimard,Paris1967,s.98.Wszystkiecytatyzeźródeł
obcojęzycznychwtłumaczeniuautorki.
