Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
tekstywjęzykachłacińskimistaro-cerkiewno-słowiańskim.Rozdziałyod
drugiegodoczwartegosłużąnakreśleniugłównychrysówpoetykilitanii,
uchwyconychzasadniczowstadiumXXwieku.Następnie–wdrugiejczęści
książki,obejmującejrozdziałyodpiątegodojedenastego–perspektywa
historycznaulegarozszerzeniuizaprezentowanyzostajenawybranych
przykładachrozwójgatunkuwliteraturzepolskiejodŚredniowiecza(wiekXI)
dochwiliobecnej(wiekXXI).
Przedmiotlitanii
Bezodpowiedniejpomocywpostacibardziejszczegółowychbadańnatemat
poetykilitanii,wyjątkowotrudnymzadaniemwydajesięwyłonieniekryteriów,
którebędąkwalifikowałymateriałdomonografii.Zcałąpewnościąniewolno
scedowaćodpowiedzialnościzagenologicznąatrybucjętekstukażdorazowona
tytułdanegodzieła.Należałowyłączyćzobserwacjiszeregutworów,które
wyłącznienapodstawietytułupodawanebyłydotądzaprzykładylitanii
poetyckiej.Materiałtychmodlitwniewydajesiępodżadnymwzględemistotny:
nienapędzałprocesuhistoryczno-literackiego,niebyłnajbardziejreprezenta-
tywnydladanejfazygatunkuiniemiałwiększejwartościartystycznej.
Jeżelijednaknietytuł,tojakiekryteriumnależybraćpoduwagęwgro-
madzeniutekstówdoanalizy?
Opróczrozwiązańartystycznych,polegającychnapominięciukwalifikacji
gatunkowejwtytuledzieła,nakwalifikacjimylnej,fałszywej,pozornej,fasa-
dowejczypołowicznej–dopuszczamyteżitakąsytuację,żegatuneklitanii
możebyćzrealizowany,gdyniespełniażadnegozwyróżnikówstrukturalnych,
podobniejakmożnasobiewyobrazićutwórnapisanyzwykorzystaniem
pewnych,byćmożenawetwielu,cechuważanychpowszechniezalitanijne,
leczniebędącywistocielitanią.Zpunktuwidzeniagenologiiwystępowanietak
paradoksalnychaktualizacjiwydajesięzupełnienaturalne.Ktotwierdzi,że
gatunekmajakiśstatusprzedmiotowy,żewnosidoutworupewnąwartość
dodaną,tenczytającegzemplarztakiegogatunkumusibyćprzekonany,że
utwórmówiwięcejniżmówi–żesumaiskrzyżowaniezdańwypowiedzianych
wtekście,łączniezichwszelkimikonotacjamiczyodwołaniami,nie
wyczerpujepełnejsemantykidzieła,którądopowiadadopierogatunek.
Wtejsytuacjiwydajesiękoniecznewprowadzenieterminu,którybyten
faktsygnalizowałzakażdymrazem,ilekroćzajdziekutemupotrzeba.
Proponujemytermin:gatunkowyobrazświata(GOS)
9
.Zjego
stosowaniemwkolejnychrozdziałachksiążkibędziezwiązanypogląd,że
9
NazwęGOSpowołujemynawzóranalogicznych,funkcjonującychwnauce:JOS,NOS,
TOS,IOS,KOS(JOS–językowyobrazświata,NOS–naukowyobrazświata,TOS–tekstowy
obrazświata,IOS–idiolektalnyobrazświata,KOS–kulturowyobrazświata).Definicjetych
pojęćznajdująsięwpracach:JanuszAnusiewicz,Problematykajęzykowegoobrazuświata
wpoglądachniektórychjęzykoznawcówifilozofówniemieckichXXwieku,[w:]Językowyobrazświata,
