Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TEORIAIMETODAKOMPARATYSTYKI.STATUSPOZNAWCZY
21
(propagandowe,reklamowe,perswazyjne)jestnarzędziemime-
todąbadawczą,aniebadanąrzeczywistością.Porównanie,istotnie,
„niejestdowodem”,jakpisałR.Etiemble3,lecznarzędziemime-
todąpenetracjizjawiskisposobemgromadzeniadowodów.Efek-
temporównaniajestbowiemujawnieniepodobieństwairelatyw-
nejwspólnotykonfrontowanychzjawiskzapośrednictwemwykry-
ciatertiumcomparationis,jakteżokreślenieróżnic.Itożsamość
(stwierdzeniebrakuróżnic),ipełnaizolacja(absolutnaodmien-
ność:niemożnośćwskazaniaznaczącegotertiumcomparationis)
zjawiskstanowiątutajjedynieidealnemożliwościgraniczne.
1.3.Modeleanalizy
Wartojednakzauważyć,żejużsamapodmiotowa,badawcza
czynnośćporównywaniakształtujepewienstosunekmiędzyzja-
wiskami,którepodlegajązestawieniuikonfrontacji.Tymsamym
wkażdymporównaniuuczestniczyporównujący(tutaj:kompara-
tysta),któryzapośredniczakonceptualnieikomunikacyjniekaż-
dyzporównywanychczłonóworazustalawtymwypadkurela-
cjętrójczłonową,anie,jakmogłobysięwydawać,tylkodwu-
członową.
Wporównaniu,dajmynato,wierszaMonaLizaHerberta
(oznaczmyówwierszsymbolemA)zportretemMonaLizywyko-
nanymprzezLeonardadaVinci(oznaczmyportretsymbolemB)
mamydoczynienianietylkozprostą,dwuczłonowąrelacjąAdoB,
lecztakżezpostawąkomparatystyCwobeckażdegoztychzjawisk
zosobnaorazhistorycznegoliterackiegoikulturowegostosun-
kuzachodzącegomiędzyAiB.ÓwstosunekAiBpowstaje,ulega
sproblematyzowaniu,dyskursywizacjiizakomunikowaniuwłaśnie
zasprawąkomparatystyCizainicjowanegoprzezniegodyskur-
subadawczegolubinterpretacyjnegoX,dotyczącegowspomnia-
nejrelacjiAiB.Dyskurstengenerujewobrębiekomparatystyki
odrębne,samodzielnezdarzeniaifaktytekstoweX(x1….xn),od-
noszącesięwtenczyinnysposóbdokulturowejrelacjiAorazB.
3
R.Etiemble,Comparaisonn’estpasraison.Lacrisedelalittératurecomparée,
Paris1963.