Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PARADYGMATDOGMATYKIPRAWAAPRAWOZNAWSTWO
Wyznaczenietychograniczeńpojęciaparadygmatuwiążesięzcela-
mibadawczymiorazwłaściwościamiinstrumentalnymitegopojęciaze
względunatecele.
Mającnawzględzieparadygmatwnaukachspołecznych,wyróżniam
czterygrupytwierdzeńipojęćpotrzebnychdlajegookreślenia.Opisujęje
wodniesieniudotwierdzeń,pomijającdlaskrótuichścisłeodpowiedniki
pojęciowe.
Naparadygmatskładająsię:(a)twierdzeniaontologiczneoistnieniu
iwłaściwościachprzedmiotubadania,(b)twierdzeniaepistemologiczne
opoznawalnościtegoprzedmiotu,(c)twierdzeniaaksjologiczneoneutral-
nościaksjologicznejprzedmiotualbostwierdzeniajegowartości,(d)twier-
dzeniametodologicznedotyczącesposobubadaniaprzedmiotunauki,
typuwypowiedzionimorazsposobuichuzasadnienia.
Zzałożeniawspólnośćwszystkichczterechtypówtwierdzeńipojęć
przyjmowanychprzeznaukęwdostateczniedługimokresieczasujest
traktowanajakoutrzymywaniesięparadygmatu.Zmianyniektórych
ztychtwierdzeńkwalifikowanejakomodyfikacjaparadygmatu;ich
globalnazmianajestzmianąparadygmatuistanowiUrewolucję”wkon-
cepcjinieciągłegorozwojunauki.
5.Przyjęcietakiegookreśleniaparadygmatupozwałasformułowaćod-
powiedźnapytanie,czyistniejeparadygmatprawoznawstwajakoogółu
dyscyplinprawniczych.
Sformułowanietakiegoparadygmatudlaprawoznawstwawspół-
czesnegobyłobybardzotrudne,jeżeliwogólemożliwe.Wpływanato
zróżnicowaniedyscyplinprawniczych,awszczególnościróżnicemiędzy
rozmaityminurtamiteoriiprawa.Jeżeliniemaparadygmatuteoriiprawa
jakojednejzdyscyplinwchodzącychwskładprawoznawstwa,toafortiori
niemaparadygmatuprawoznawstwajakocałości.
Współcześniemożnaconajwyżejrozgraniczyćróżnemodeleprawo-
znawstwa,jakosyntetyczneujęciaprawoznawstwazewzględunaprzyję-
tekryteria.Niestanowiąonejednakparadygmatu,zewzględunasposób
ichkonstrukcji(por.pkt17).Natomiastmożnamówićoparadygmacie
dogmatykiprawa.
III.PArADYGMATDOGMATYKIPrAwA
6.Przedstawionyniżejparadygmatdogmatykiprawaukształtował
sięwprawoznawstwie,którepowstałowzwiązkuzezcentralizowaniem
przezpaństwotworzeniaistosowaniaprawa4.Pozytywizmprawniczy
4N.Bobbio,Giusnaturalismoepositivismogiuridico,Milano1965,s,109.
45