Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
Choćodpowiedzialnośćzaprzedstawionewksiążcetreścispadawcało-
ścinaautorów,niemożemyukrywać,żepracanaszanakolejnychetapach
wielezawdzięczapomocylicznychspecjalistów,którzyzgodzilisiękonsul-
towaćpomysłyiwstępnewersjetekstu.Podziękowanianaszekierujemy
zwłaszczapodadresemPawłaJaniszewskiego,FilipaTaterki,MarkaWęcow-
skiegoiAdamaZiółkowskiego.
Uwagidopierwszejczęści
Wpracyhistorykapodstawowychdanychzawszedostarczajątekstypisa-
ne.PrezentowanaturekonstrukcjadziejówmieszkańcówKanaanu,króle-
stwaIzraelaiJudyorazhistoriiŻydówzarównowPalestynie,jakipozanią
wymagałajednaksięganiapowieleróżnychtypówźródeł.Sporodanych
dostarczyłyarcheologiaizabytkikulturymaterialnej,którepozwalają
np.naodtwarzaniezasięguitypuosadnictwa.Częstoteżwwykładzieod-
wołujemysiędoźródełliterackichpowstałychpozaPalestynąidotyczą-
cychŻydówniekiedyjedyniepośrednio.Zależałonamnaumiejscowieniu
historiiŻydówwszerszymkontekściehistorycznym,byCzytelnikmógłsię
zorientowaćwrealiachfunkcjonowaniastarożytnychwspólnotżydowskich
bezkoniecznościustawicznegosięganiadopodręcznikówhistoriiinnych
regionów.
Banalnejeststwierdzenie,żedlahistoriiŻydówwczesnegookresupod-
stawowymźródłemjestBiblia.Tujednakmusimywyjaśnić,jaktraktujemy
tentekst.Wwielupodręcznikowychopracowaniachhistoriistarożytnego
IzraelapunktwyjściastanowitekstBibliitworzącychronologicznyschemat
wykładu.Bywawtakichwypadkach,żerekonstrukcjahistorycznastajesię
trawestacjąopowieścibiblijnych.Ponieważtekstytemająróżnąwartość
jakoźródłohistoryczne,aconajważniejsze,powstawaływcelachteolo-
gicznych,aniehistorycznych,niemożnaichbezkrytycznietraktowaćjako
wpełniwiarygodnegoprzekazuoprzeszłości.WBibliiznajdujesięogromna
liczbabezcennychdanychhistorycznych,aleichwykorzystanieprzezhisto-
rykamusipoprzedzaćkażdorazowakrytykaorazocenawartościkonkretne-
goprzekazuźródłowego.Czytelnikzatemznajdziewpracyodniesieniado
Biblii,któremożnapodzielićnadwatypy.Popierwsze,wwykładzostały
wplecioneinformacjeotekstachbiblijnych(atakżeliteraturzeokołobiblijnej
iinnychreligijnychtekstachjudaizmu)zewskazaniemczasuichpowstania,
wielebowiemokonkretnejepocemożnasiędowiedziećzpowstającejwów-
czasliteratury.Podrugie,wnarracjipojawiająsiętakietekstybiblijne,które
powstałyznaczniepóźniejniżomawianaepoka,leczdobrzeilustrująjakieś
wcześniejszezjawisko.Późnepochodzeniedanegotekstuniedyskwalifikuje
goprzecieżjakocennegoźródłainformacji.Passusywpierwszejczęściksiąż-
kiopartejedynienatekściebiblijnymwyodrębnionograficznie,byCzytelnik