Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
władzekrajoweulegałograniczaniu.Towarzyszyłotemutakżenałożenienapaństwa
członkowskiewieluobowiązkówwsferzefinansówpublicznychzawartychwpakcie
stabilnościiwzrostu(1997).Polegająonem.in.nakoniecznościsystematycznego
przedstawianiaKomisjiEuropejskiejprogramówkonwergencjiiprogramówstabil-
ności.WładzeUniiEuropejskiejuzyskaływodniesieniudofinansówpublicznych
ważnyinstrument,jakimjestproceduranadmiernegodeficytu.Jejnałożenieogra-
niczałozakresswobodywkrajowejpolitycefiskalnej,wktórejwnależytymstopniu
musiałybyćuwzględnionekryteriafiskalnezawartewtraktaciezMaastrichtorazza-
sadyokreślonewpakciestabilnościiwzrostu.Fakttenkomplikowałposunięciakrajo-
wychwładzfiskalnychpostroniewydatkowejbądźdochodowej,względniepoobydwu
stronachjednocześnie.
Drugimważnymwydarzeniemwostatnichkilkunastulatach,silniewpływającymna
kierunkibadańnadfinansamipublicznymi,byłkryzysfinansowy,któryrozpocząłsię
wStanachZjednoczonychw2007rokuistosunkowoszybkorozprzestrzeniłsięnawiele
krajów,wtymnawszystkiepaństwaczłonkowskieUE,chociażzróżnąsiłą.Skalaigłę-
bokośćkryzysufinansowegostanowiłyistotnezagrożeniedlastabilnegofunkcjonowa-
niaUniiEuropejskiejorazstrefyeuro.Ugrupowaniomtymgroziłrozpad.Rządywielu
krajówzmuszonebyłydopodjęciadziałańratunkowychwstosunkudobankówkomer-
cyjnych,towarzystwubezpieczeniowychiinnychinstytucjifinansowych.Kryzysfinan-
sowywywołałnegatywneskutkiwrealnejsferzegospodarki,wyrażającesięspadkiem
produkcji,wzrostembezrobocia,spadkiemstopyinwestycjiitp.
Wwielukrajachrządybyłyzmuszonedoopracowaniaiwdrożeniapakietówsty-
mulującychgospodarkęrealną.Nakształtowaniesięfinansówpublicznychwokresie
kryzysufinansowegoigospodarczegonałożyłysięczterynegatywneprocesy:
1)spadekdochodówpublicznychnaskutekzałamaniasięsferyrealnejgospo-
darki;
2)wzrostwydatkówpublicznychzwiązanyzkoniecznościąratowaniabanków
komercyjnychiinnychinstytucjifinansowych;
3)wzrostwydatkówpublicznychwzwiązkuzestosowanymipakietamistymula-
cyjnymi;
4)spadekdochodówpublicznychnaskutekwdrożonychpakietówstymulacyj-
nych,polegającychnaobniżaniupodatków.
Splottychniekorzystnychdlafinansówpublicznychprocesówspowodowałpo-
ważnezakłóceniawfunkcjonowaniumechanizmuspołeczno-gospodarczegowielu
krajów,wktórychpojawiłosięzagrożenieutratypłynnościbudżetuiwiarygodnościna
rynkupożyczkowymorazniezdolnośćpaństwadowypełnianiapodstawowychfunkcji
społecznychigospodarczych.Wprzypadkuniektórychkrajówsytuacjaokazałasięna
tylekrytyczna,żewymagałainterwencji(pomocy)zewnętrznychinstytucjifinansowych
igospodarczych(KomisjaEuropejska,EuropejskiBankCentralny,Międzynarodowy
10