Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Głupotanascenieświata
29
Mimożeobateźródłazawartesąwtradycjistarotestamentowej,
możnazauważyć,żewchrześcijańskiejreinterpretacjiulegająone
istotnemuzaakcentowaniu,wychodzącnaświatopoglądowyplan
pierwszy.Wreligiiżydowskiejistniejejeszcze,jak
Źródła
sięwydaje,swoistadialektykamądrościigłupoty:
starotestamentowe
ostateczniejedynie„salomonowymędrzec"maprawo
orzekaćichnieodróżnialność,którejrozpoznaniusłużyjednakwcześ-
niejzałożonaróżnica–judaizmpozwalasobieodrzucaćmądrość
dopiero,gdydoniejdochodzi,adrogatajestdługąikrętąścieżką
doświadczeniaiuczoności(vide:funkcjarabinajakointerpretatora
pisma,erudytyiprzewodnikaintelektualnego;rolastudiówiuczonych
komentarzy,całejtradycjikomentarzaikazuistykimoralno-obyczajo-
wej;także,wjudaizmiebiblijnym,rolaprorokówjakoprzekaźników
wyższejwiedzy).Chrześcijaństwokomplikujetędialektykę,przenosząc
jąnagruntzasadniczoodmiennego,proto-masowegoświatopoglądu,
wktórymstaretradycjeintelektualistyczno-elitarne(zarównopo-
chodzeniajudaistycznego,jakipogańskiego)mieszająsięzuniwer-
salistyczno-plebejskąafirmacjąwiary„ubogichduchem",prowokując
niegasnący„spór"owyższośćreligijności„prostaczka"nadwiarą
ocharakterzeintelektualnym(cociekawe,judaistycznymprorokom
kontaktującymsięztym,cotranscendentne,poprzezfunkcję„wyższej
wiedzy",wchrześcijaństwieodpowiadałybykontakty„świętych"
oraczejemocjonalno-ekstatycznejnaturze(mistycyzm)–charakterys-
tycznejestzaśwtymkontekściezwłaszczawykluczeniejakoherezji
nastawionejnawiedzę–gnozy).Otóżjeślistarotestamentowymęd-
rzec,orzekającyostatecznąnieodróżnialnośćgłupotyimądrości,nie
traciprzecieżprawadotego,byzeswejperspektywypiętnować
głupstwoirozpoznawaćgłupca:„Słowazustmędrcazyskująuznanie,
aległupcagubiąjegowłasnewargi:ledwieotworzysweusta,mówi
głupstwo,akońcemjegomowyjestgroźneszaleństwo"
12
(jakżeobca
namiprzeciwnanaszymwydajesiętapierwszaobserwacja),to
specyficznymodkryciemchrześcijaństwajestwłaśniepozytywnie
waloryzowanaideaifigura„prostaczka"orazidącawśladzanią
retorykaanty-intelektualna.SłowaprzypisywaneChrystusowiwEwan-
geliiśw.Mateuszasąnietylejednymzwieluprzykładów,ileraczej
12
Kazn.,10,12–13.
