Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
CzęśćI.Historiaidei,problemuipozycjigłupoty
wrzeczywistościbowiemwyrażaonruchrefleksji,którazakładatu
siebiesamąjakonieograniczonążadnymiwięzami,zwłaszczawięzami
dogmatyczno-teologicznymi,alei,szerzej,wynikającymiznichów-
czesnymiwymogami„naukowości".Tensobowtór,ujawniającmoż-
liwośćnonsensuzawartąwporywanychprzezeńdo„tańcagłupoty"
dyskursach,rzucawyzwanietradycjiiprzekraczają,jest„pierwszym
znowożytnych".StądbyćmożepozycjaErazmajakoinstauratora
nowoczesnejantropologii.
Spośródczterechwyróżnionychwcześniejfigur/postaw/dyskursów
Pochwałytrzywywodząsięoczywiścieztradycji:starotestamentowej
(„melancholicznymędrzec"),chrześcijańskiej(„teolog"),starożytnej
(„stoik").Czwarta–„humanista-moralista"–todla
Dyskursyifigury
Erazmafigurawspółczesna.Owłaściwejjejauto-
Pochwały
nomicznejperspektywiestanowimetoda:humanis-
ta-moralistatozarazem„antropologcodzienności",badaczżyciajako
egzystencji,abstrahującyodwszelkiejjegoteo-iteleologii.
Tozjegopunktuwidzeniagłupotajużzrazuokazujesięsiłą
życia:życiodajnością,„boskąpotęgą"–ajednocześnieswoistym
tabu,czymśprzemilczanymiukrytym.Bezpośredniaibezgraniczna
wszechobecnośćjejoddziaływaniakonfrontujesięzpowszechnością
dystansuwobecniej.Dystanstenwyrażasięwśmiechu–leczniejest
toanimądry,anitrzeźwyśmiech.Głupota,rozweselając,zaraża.
„Powitaliściemnieoklaskiemradosnegoimiłegośmiechu,jakbyście
wszyscytutajpodpilisobienektarembogówhomeryckichitotakim,
doktóregozielarozśmieszkidodano"
18
–mówinasamymwstępie.
Adalej:„wszyscygorliwiesięprzedemnąkorzą,wszyscymoje
dobrodziejstwacałymsercemprzyjmują,ajednakniktsięwciągu
tyluwiekówniepojawił,ktobywdzięcznymisłowygłosiłchwałę
Głupoty"
19
.Wdwuznacznym,głupio-ironicznymśmiechu,jakiwzbu-
dza,wyrażasięparadoksgłupoty:jejbezpośredniośćjakosiłyżycia
niemożebyćwyrażonainaczejniżpoprzezdystansrefleksji,ale
dystanstennieposiadażadnejracjiwykraczającejpozasamągłupo-
tę,niezakładasamprzezsiężadnejzasadymądrości,jestjedyniejej
uzurpacją.
18
19
Tamże,s.33.
Tamże,s.35.
