Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Historiaidei,problemuipozycjigłupoty
jednymzpierwszychhaseł:„...każdy,ktosięgniewanabrataswego,
pójdziepodsąd,aktobyrzekłbratuswemu:racha,stanieprzedRadą
Najwyższą,aktobyrzekł:głupcze,pójdziewogieńpiekielny"
13
.
Wtensposóbnieodróżnialnośćgłupotyimądrościprzestajebyć
posępnymodkryciemuczonościidoświadczenia(awięcekskluzywną
własnościąmędrca),bystaćsięwłasnościąpospólnąiosiągnąć
kulminacyjnąpostaćwwywodzącymsięodPawłatropie„głupoty
krzyża",awreszciechrześcijańskiejautoafirmacjijakogłupoty:pod-
czasgdypróbaodróżnieniamądrościodgłupotyzawszenarażasię
nagrzechpychy,ichnieodróżnialnośćstanowiomądrościpokory.
Orzekanienieodróżnialnościprzestajebyćzależneodhierarchicznego
zróżnicowaniaperspektywintelektualnych(jaktojestużydów),bo
oznaczaterazfundamentalnybraktakiegohierarchicznegozróż-
nicowania.Żydowska„melancholia"stajesięchrześcijańskim„samo-
poniżeniem".Mądrość–choćbyinajbardziejdwuznaczna–traci
prawomocność,bystaćsiębrzemiennajużniemarnością,leczwiną
(stąd,nawiasemmówiąc,wypływajużpóźniejszytropfaustyczny).
Ztychwzględówideagłupotynagrunciechrześcijaństwaokazaćsię
musinadzwyczajwieloznacznaiantynomiczna:głupotajestzarówno
znamieniemniewinności,jakiupadku–podobniejakmądrość,która
wtejsamejmierzejestźródłemgrzechu,coszansą
Mądrośćgłupoty
zbawienia(mimosporuoto,czymądrośćjestbardziej
igłupotamądrości
uczonościączyufnościąwBoga).Odróżnieniemąd-
rość–głupota,które–nawetmimodającegosięzdroworozsądkowo
potwierdzićichpomieszania–wtradycjistarotestamentowejzakłada
przecieżdialektykęstawaniasięmądrościkugłupocie,podlegateraz,
zamiasttego,innejdialektyceczyswoistejrekombinacji,wtoku
którejprzekształcasięwparęrównorzędnych(ahierarchicznych)
pojęćzłożonych:„mądrośćgłupoty"i„głupotamądrości".Myśl
chrześcijańskaznajdujewnichswąimmanentnągranicę,gdziestaje
sięonaafirmacjąufnejbezmyślności
14
.
13
Mt.,5,22.
14
„Paradygmat"tennieumierawrazzeschyłkiemchrześcijaństwaśredniowiecz-
nego.PowtarzasięonwbodajnajbardziejznamiennysposóbuPascala.Nabardziej
ogólnympoziomiemożnazauważyć,żewielewciąż(„zawsze")aktualnych,potocznych
sądównatematgłupotyzdradzaproweniencjęchrześcijańską.Weźmynp.społecznie
akceptowanąregułę„dobregowychowania"nakazującąpewnąskromnośćioględność
