Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Usługipublicznejakoprzedmiotbadańekonomicznych
Stosująctylkojednozdwóchkryteriówróżnicowaniadóbr,możnatakżewy-
odrębnićdobraklubowepodlegającejedyniewyłączeniuzkonsumpcjiorazdobra
wspólnepodlegającejedynieograniczeniukonkurencyjnościwkonsumpcji43.
A.Matysiakuważa,żewbrewnazwiedobrawspólnemającharakterdóbrniczyich,
ponieważniemazdefiniowanychichronionychprawdoichdysponowania44.
Tenklasycznypodziałbyłrozwijanyiuzupełnianyokolejnekategorie.R.A.Mus-
gravewyodrębniłm.in.dobramerytorycznelub,inaczejtłumacząc,dobraspołecz-
niepożądane(meritgoods).Dobraspołeczniepożądanetotakiedobra,którychkon-
sumowanieprzynosikorzyścizarównokonsumentowi,jakicałemuspołeczeństwu.
Innymisłowy,korzyściosiąganeprzykonsumpcjisądwojakiegorodzaju:sątoko-
rzyściindywidualneorazwichnastępstwiekorzyścispołeczne(będąceefektami
zewnętrznymikonsumpcjiindywidualnej)45.
S.Owsiakwyróżniadobrapublicznesensustrictoisensulargo.Pierwszeznich,
finansowanezawszeześrodkówpublicznych,nazywatakżeklasycznymizewzglę-
dunaichnaturalnecechy(nierywalizacyjnośćiniepodzielnośćkonsumpcji).Drugi
rodzajdóbr,nazywanytakżedobramispołecznymi,zewzględunaichznaczenie,
możebyćfinansowanyzfunduszypublicznych,coniewykluczajednocześnieich
prywatnejkonsumpcji46.Wteoriiekonomiidobratakieokreślanesątakżemianem
dóbrmieszanych(mixgoods).
Zpunktuwidzeniapodejmowanychwtejpracyrozważańważnejestpojawienie
siękategoriiglobalnychdóbrpublicznych,któresąefektemprocesuglobalizacyjne-
go.Takklasyfikowanesądobramająceuniwersalnyitrwałycharakter,zktórych
korzyściprzypadająnaróżnekraje,ludziigeneracje.Wodróżnieniuodnichdobra
lokalnezmieniająsięwrazzpoziomemrozwojuspołeczno-gospodarczego,sązależ-
neodsystemuinstytucjonalno-administracyjnegoorazspecyfikiizmiennościpo-
trzebwukładachlokalnych47.
Usługapubliczna(publicservice)jestprocesemdostarczaniaokreślonegodobra
publicznego.Wliteraturzeczęstomożnasięspotkaćzbłędnymtraktowaniemtermi-
nówusługapublicznaidobropublicznejakosynonimów.Dobropublicznematu
wzałożeniucharaktermaterialny,cechązaśusługipublicznejjestjejniematerial-
nośćinietrwałość.Jednakdobropubliczneniezawszemapostaćdobramaterialne-
go,możemiećtakżeformęusługi.Ładkonstytucyjnyczysądownictwokwalifiko-
wanesądodóbrpublicznych,choćniesądobramimaterialnymi.
43M.Jakubowski,Dobrapubliczneidobrawspólne,[w:]J.Wilkin(red.)Teoriawyborupublicz-
nego.Wstępdoekonomicznejanalizypolitykiifunkcjonowaniasferypublicznej,Scholar,Warszawa
2005,s.169.
44A.Matysiak,Paradygmatekonomii…,s.39.
45R.A.Musgrave,P.B.Musgrave,PublicFinanceinTheoryandPractice,McGraw-Hill,New
York1973,s.36.
46S.Owsiak,Finansepubliczne…,s.33.
47J.Kleer,Globalnedobrapubliczneapaństwonarodowe,InstytutGospodarkiŚwiatowej,War-
szawa2005,s.11.
