Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Comteobszernieomawiachemięijejmiejscewkonstruowanymprzez
siebiesystemienauk.Wjednymzfragmentówtegowywodu,umieszczając
dziejechemiiwramachtrójdzielnegoschematurozwojumyśliludzkiej,
biegnącegoodstadiumteologicznego,poprzezstadiummetafizyczne,
ażpostadiumpozytywne,postrzegaLavoisierajakogłównegosprawcę
nchwalebnejrewolucji”
,dziękiktórejchemiawreszcieprzekroczyłapróg
ostatniegostadium,stałasięwkońcudziedzinąpozytywną.Przeanalizuj-
mykrokpokrokurozumowanieComte)a.Otóżfrancuskifilozofwychodzi
odnastępującegostwierdzenia:
Częstozwracanouwagę-ibardzosłusznie-żezewzględunasamąswą
naturęstudianadprocesemspalaniatworzą,bytakrzec,centralnypunkt
rozważańchemicznych.Iuwagataodnosisięnietylkodonajstarszych
epokwdziejachchemii,dojejistnieniawstadiumteologicznym,lecz
przedewszystkimdoostatniejinajdoskonalszejfazywjejstadiummetafi-
zycznym,którazasadniczopolegałanaprzekształceniuczynnikapalności,
podnazwąflogistonu,wzmaterializowaną,choćnieuchwytnąsubstancję
18
.
ZpunktuwidzeniaokreśleniaroliLavoisieradlarozwojuchemii
Comtedokonujetutajtrzechważnychposunięć.Popierwsze,umieszcza
namysłnadprocesemspalaniawwęzłowympunkciecałejdziedzinynauki.
Podrugie,rozciągatętezęnacałąhistorięchemii,odjejzamierzchłych
nteologicznych”początkóważpoczasyzupełnieniedawne,cooczywiście
implikuje,żeistotnazmiana,przełombądźrewolucjawujęciuprocesu
spalaniaoznaczają-odpowiednio-istotnązmianę,przełomlubrewolucję
wchemiitoutcourt.Potrzecie,Comteidentyfikujeteorięflogistonową
znajbardziejzaawansowanąfaząmetafizycznegostadiumchemii,azatem
zgodniezproponowanymprzezniegoschematempostępuludzkiego
umysłukolejneprzeformułowaniechemicznejkoncepcjispalaniawyzna-
czajedenznajważniejszychmomentówwdziejachtejnauki:przejściedo
jejstadiumpozytywnego.Wszystkietetrzymyślowezabiegidyskursywnie
potęgująwięcznaczenieowegoprzeformułowania,któregogłównym
autorembyłoczywiścieLavoisier:
18AugusteComte,Coursdephilosophiepositive,t.3,Bachelier,Paris1838,s.189.
25
