Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trzecinajważniejszyelementomawianegoprzełomuto,zgodniezlicznymi
opracowaniami,głębokazmianaużywanegowchemiijęzyka,wprowa
-
dzeniennowoczesnejzracjonalizowanejterminologiichemicznej”15.
Długietrwanie
HistoriograficznywizerunekLavoisierajakoodnowicielachemii,jako
twórcyjejnaukowego,racjonalnegoczynowoczesnegowcielenia,niejest
propozycjąwspółczesną,powstałąwostatnichlatach.Przeciwnie,zarów-
nowcałymwiekuXX,jakiprzezcaływiekXIX,obraztenbyłswoistym
leitmotivemwrozważaniachnadhistoriąnaukścisłych.Korzystającztem-
poralnychihistoriozoficznychrozróżnieńFernandaBraudela,moglibyśmy
zatempowiedzieć,żechodzituozjawiskodługiegotrwania,opewien
powtarzającysięprzezponaddwieścielatwzorzecmyślowyokreślający
miejsceLavoisierawdziejachchemii
16
(choćgwoliścisłościnależydodać,
żeniebyłtowzorzecbezdyskusyjny,ponieważwróżnychokresachpo-
jawiałysięczasemgłosyodmienne).Abyukazaćtętrwałość,spróbujmy
jąchronologicznieprześledzićnapodstawiekilkuwybranychpraczXIX
iXXwieku
17
.
SięgnijmynajpierwdosłynnychWykładówAuguste)aComte)anatemat
filozofiipozytywnej.Wtrzecimtomietegodzieła,wydanymw1838roku,
sięLavoisierowi”(BernadetteBensaude-Vincent,Lavoisier:unerévolutionscientifque
[w:]Élémentsd)histoiredessciences,s.546-547).
15Por.Bergandy,Odalchemiidochemiikwantowej,s.117.
16Przypomnijmywtymmiejscu,żewedługBraudeladługietrwaniemożemyodna-
leźćnietylkowdziedziniegospodarki,kulturymaterialnejczyzwiązkówludziznaturą,
lecztakżewsferzemyśli,kulturyduchowej,naukiitd.Por.FernandBraudel,Historia
itrwanie,tłum.BronisławGeremek,Czytelnik,Warszawa1999,s.55-57.
17
Wtejanalizieźródłowejskorzystamywwiększościzpracwskazywanychiomawia-
nychprzezbadaczyzajmującychsięLavoisierem,azwłaszczaprzezcytowanąjużwcześniej
Bensaude-Vincent.Zewzględujednaknafakt,żebędziemyprzytaczaćrównieżfragmenty
nieobecnewopracowaniach,wktórychznaleźliśmyowewskazówkibibliograficzne,od-
syłaczebędąprowadzićbezpośredniodoanalizowanychtekstówźródłowych.Czynimy
tozastrzeżenie,abyczytelnikniepomyślał,żeprzypisujemysobiepierwszeństwobądź
dalekoidącąoryginalnośćwodczytaniuujęćLavoisierazaproponowanychwtychtekstach.
24
