Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Napodobnejzasadziewielkaliczbainnychtradycyjnych
chińskichideiipraktykzostaławrzuconadowspólnego
workazetykietką„taoizm”iuznanazakolejną„religię”.
Nikomunieprzeszkadzałonajwyraźniejto,żesami
Chińczycyzwyklenieokreślająsięjakoalbokonfucjaniści,
albotaoiści,bowiemrealizująnacodzieńróżneelementy
obutychtradycjiipraktykująrytuałykażdejznich,
czasemzresztąrównoleglezelementamibuddyzmu.
Ztegowzględuczęśćbadaczyposługujesiędla
określeniategowspółistnieniawChinachkonfucjanizmu,
taoizmuibuddyzmuokreśleniem„trzynauki”(SanJiao),
abypodkreślićfakt,iżwspólniedająonereceptę
naosiągnięcieharmoniiiszczęśliwegożycia.
Jakwięcwidzimy,pojęcie
religia
jeststosunkowonowe
iwznacznymstopniuzostałostworzonepoto,bypomóc
europejskimmonarchomodróżnićtęwładzę,jakaimjest
należna,odwładzy,jakąmająmiećKościoły.Tyleżetaki
podziałświatanasferę
sacrum
i
profanum
,nato,
coreligijneicoświeckie,niejestuniwersalny.Wwielu
kulturachnictakiegosięniewytworzyło.Dlategowłaśnie
„religia”niejestpowszechnikiemludzkichspołeczności
—wodróżnieniuod„języka”i„posługiwaniasię
narzędziami”.Temożnaistotniewskazaćwewszystkich
znanychludzkichspołecznościach—religianiematakich
odpowiednikówaniwkażdejepoce(wczasie),ani
wkażdejkulturze(wprzestrzeni).Wtejsytuacjizupełnie
zrozumiałejest,żenaukowcomnieudałosięjakdotąd
stworzyćniekontrowersyjnejdefinicji,którafaktycznie
obejmowałabyprzynajmniejchrześcijaństwo,judaizm,
islam,hinduizm,buddyzm,konfucjanizmitaoizm(nie
wspominającjużoponaddziesięciutysiącachinnych
„religii”,bo,nacozwróciliśmyjużuwagę,mniejwięcej
tylesięichdziśwyróżnia).JeszczewXIXwieku
próbowanookreślaćreligięjakowięźzBogiem(lub
bogami),tyleżeprzytakiejdefinicjipozakategorię
wypadająnaprzykładbuddyzmtherawada,konfucjanizm,
taoizmorazwieleinnychtradycjiniepostulujących
istnieniabogów.Buddyzmtherawadazaś,nie
przypadkiemzwanyDoktrynąStarszych,tonajstarsza
