Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oźródłachhistoryczno-prawnychdodziejówgubernizachodnich...
17
processtopniowejkorektyiuzupełnianiaprawastatutowegoprzezzwyczaj
ikonstytucje,tyleżekoronne,zachodziłwwojewództwachukrainnych,
wktórychpounii1569r.zrazuobowiązywałodmienionywczęściII
Statutlitewskiwpostacitzw.Statutuwołyńskiego,aletenzczasemustąpił
wpraktycemiejscanowocześniejszejkodyfikacjiz1588r.27Czynnikite
naprzestrzenidziesięcioleciimplikowałypowstawanieróżnicprawnych
międzyprowincjamikoronnymiaLitwą,którewepoceporozbiorowej
oczywiścieniezniknęły.Otojeszczew1830r.,wtokuwstępnychprac
przygotowawczychnadprojektemZwoduzachodniego,októrymjeszcze
będziemowa,IgnacyDaniłowicziFranciszekMalewskizebraliźródła
potrzebnedopracyidokonaliichselekcjiwedługstopniaichważności.
Zapodstawowedlaziemlitewsko-ruskichuznaliSpeculumSaxonum
PawłaSzczerbicza28,VoluminaLegumiStatutlitewski.Wjednejzuwag
wcieleniauwolnionetewojewództwaoduległościprawomkoronnymprzed1569r.
stanowionym,ztychprzetoprawtemogąobowiązywać,którepóźniejszymiprawami
sąreasumowane”.
27AleksanderMickiewiczmówiłuczniom,żeIIIStatutndodziśobowiązuje.Statut
tenrozciągnionodowojewództwawołyńskiego,bracławskiegoiKijowa.[ł]Trzeci
StatutpoprawionyiuznanyzadobrydoWołyniarozciągniono”(BibliotekaKórnicka,
00768,A.Mickiewicz,Kursprawacywilnego,polskiegoihistoriitegożwykładany
wWołyńskimLiceumwKrzemieńcuwroku1829przezP
.AleksandraMickiewicza,
nauczycielaprawakrajowegoirzymskiego,k.194,rkps).Zob.teżA.P.Tkacz,Istorija
kodyfikacijidorewolucijnohoprawaUkrajiny,Kyjiw1968,s.36in.,165;W.Kononen-
ko,RecepcijałytowskohostatutowohoprawauHet’manszczyninaprykinci1680-ch-
poczatku1760-chrr.:modernizacijaczywidstojuwannia„staryzny”?,nUkrainaLithu-
anica:StudiesonHistoryoftheGrandDuchyofLithuania”2015,t.3,s.169-190.
28Zdajesię,żedługonieorientowanosięwówczesnymstanieprawamagde-
burskiegowguberniachzachodnich.WliściedoMichałaBalińskiego(zPetersbur-
gaz12XII1834r.,zapewnev.s.)Malewskipisał:nZawiadomośćoMagdeburskim
prawienajpiękniejdziękuję,lecz,jeżeliśłaskaw,PanieMichale,dokonajżeswejłaski
iodpisarzamiejskiego,alboodjakiegośjuriskonsultapoweźmijwiadomość,które
rozdziałyPorządkuuważająsięzadotądobowiązujące,któreartykułyPrawaMagde-
burskiegowyszłyzużycia,albonaodwrót,któresięnajczęściejpowołująinakoniec,
czyprzywodzisięcozKaroliny,czyliPrawaCesarskiego.Rozumiesię,żeminieidzie
odokładnerozgatunkowanieliteryobowiązującejodmartwej,dośćbędzieogólnych
wskazówekosamychprzedmiotach,wktórychwyrokijeszczesięnaGroickimgruntu-
ją.TęprośbęhistoriograficznejpieczołowitościdziejopisaWilnapolecam,anadesłanej
wiadomościbędęsięstarałużyćjaknajlepiej”(VUBRS,f.22-190,ListyFrancisz-
kaMalewskiegodoMichałaBalińskiego,Petersburg,1834r.k.3,rkps).Aleksander
MickiewicznamarginesiewywoduoZwierciadlesaskimwskazywał:ndziśmiasta
naszemianowiciewiększeprawemsiętymrządzą”(BibliotekaKórnicka,00768,
