Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
nychjakoścismakowychorazpostawieniapytaniaosmaknajbardziej
inajmniejprototypowy.Napodstawiedanychetymologicznychzanaj-
bardziejprototypowyuznanosmak,któregopierwotneznaczeniejużna
grunciepraindoeuropejskimodnosiłosiędopercepcjismakowej(smak
słony).Analogicznie-zanajmniejprototypowyuznanotensmak,któ-
regoznaczenieetymologicznewskazywałonapercepcjęzmysłowąinną
niżsmakowa,aznaczeniesmakoweukształtowałosiędopieronagrun-
ciepolskim(smakgorzki).Wpierwszychczęściachrozdziałówod3do
6podjętopróbycharakterystykikażdegozpodstawowychsmakówpod
kątemstopniajegoprototypowości.
Wpracywykorzystanorównieżpojęciewzorcaprototypowego,ro-
zumianegojakonajbardziejtypowe,naturalne,najszerzejwystępujące
odniesieniakażdegozesmaków,tj.produktycharakteryzującesięda-
nymsmakiem,substancje,owoceitd.Stanowitozarazemnawiązanie
dosemantycznychpracpoświęconychpercepcjiwzrokowej,wktórych
kategoriaprototypuwykorzystywanajestwopisiepodstawowychnazw
barw(Tokarski,1995;Waszakowa,2000)15.KrystynaWaszakowa,
przedstawiajączałożeniaopisuporównawczegonazwbarwwkilkuję-
zykachnapłaszczyźniesynchronicznej,wskazała,żeposzukiwanieod-
niesieńpodstawowychnazwbarwpowinnoobejmowaćbadaniełączli-
wościformyprzymiotnikowej(np.zielony)orazodpowiednichderywa-
tówodprzymiotnikowych(np.zieleń,zielonawy,zieloniutki,zielenieć)
(Waszakowa,2000:60).Wopisieprzyjętojednak,żebadaniupoddane
zostanątylkoprzymiotniki.Następnymkrokiembadawczymbyłaana-
lizakontekstówzawierającychdanyprzymiotnik,kolejnym-zbudowa-
niemodelusieciowego,obrazującegostrukturęznaczeniowąpodstawo-
wejnazwybarwy,wktórejukazanezostałyzwiązkisemantycznemię-
dzyposzczególnymiprofilamidanejnazwy(Waszakowa,2000:65).
15Wartozwrócićuwagę,żekwestiazastosowaniapojęciaprototypuwsemantyce
byłaprzedmiotemrozważańAnnyWierzbickiej(Wierzbicka,2006:179-202).Autor-
kazwróciłauwagę,żepojęcietobywanadużywanewewspółczesnejsemantyceijest
traktowanejakoDuniwersalnyśrodekoszczędzającywysiłekmyślowy”(Wierzbic-
ka,2006:179).Piszącoużytecznościpojęciaprototypu,wskazujejegozastosowanie
wdefiniowaniunazwkolorów.Uważa,żeużycieweksplikacjachbarwynp.zielonej
czyniebieskiejDprototypów”takichjaktrawaczyniebojestuzasadnione(Wierzbic-
ka,2006:192-193).
