Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Struktura,pomiariznaczeniewytwarzania...
dywergencyjne13.Prawdziwośćtakiejhipotezykwestionowałabyzasadność
teoriiipraktykimyśleniadywergencyjnegojakocechyowalorachuni-
wersalnych(będącejdlatwórczościmniejwięcejtym,czymgSpearmana
byłodlaefektywnegodziałania).Konkluzjeautorasąnastępujące:związek
myśleniadywergencyjnegoztwórczymwykonaniem(pomimozgłaszanej
zdecydowanejkrytykinstandardowejteoriimyśleniadywergencyjnego”)
istnieje,leczjestsłaby,zatemniemożnamyśleniadywergencyjnegoutoż-
samiaćzmyśleniemtwórczym(byłobytakim,gdybyprowadziłodotwór-
czychefektów).Cowięcej,autorsprzeciwiasięteoretyzowaniuotwórczości
jakojednej,globalnejceszepsychicznejakcentującniejednoczynnikowe
awieloczynnikoweuwarunkowanietwórczościwperspektywieróżnic
indywidualnych,jakteżuwikłanietwórczychdziałańwkontekst,acoza
tymidzie–specyfikędziedziny,anawetzadań.Wyrażatohipotezadzie-
dzinowejspecyficznościtwórczości(kuktórejskłaniająsięteżinni,awśród
nichAguilar-Alonso,1996,SternbergiLubart,1995):niemadyspozycji
ocharakterzeogólnym,sprzyjającejtwórczemudziałaniuwdowolnych
dziedzinach,szczególnieniemajednejtwórczości-cechy.(Kandydaturę
myśleniadywergencyjnegolub,węziej,płynnościideacyjnejuważasięprzy
tymzaobaloną.)OstatecznieBaernieokazujesięfanatycznymprzeciwni-
kiemteoriimyśleniadywergencyjnego:akceptujejąpodwarunkiemprzy-
jęciawłasnejhipotezydziedzinowejspecyficznościisądzi,że–przeformu-
łowanadopostaci:specyficzne,różnezdolnościmyśleniadywergencyjnego
sprzyjajątwórczościwodpowiednich,specyficznychdomenachlubwręcz
typachzadań–możewnieśćznaczącywkładwprzewidywanietwórcze-
gowykonaniawrozmaitychdziedzinachaktywności(Baer,1993,1998).
KomentująctezyBaeraJonathan,A.Plucker(1998)zwróciłuwagę,że
chociażtwórczośćjestwielowymiarowa,toaktywnośćtwórczawykazuje
istotnepodobieństwaniezależnieoddziedziny.Zakładalitozwolennicy
koncepcjimyśleniadywergencyjnegoitwórcypsychometrycznegopodej-
ściadobadańwtymwzględzie,wtymGuilfordiTorrance.Włączenie
13TylkoczyBaernierozprawiasięzwrogiem,któregoponiekądsamsobiestworzył
(nwrogiem”,czylimyśleniemdywergencyjnymjakocechąogólną,wpływającąnapowodze-
niewszelkichdziałańtwórczych),doprowadzającpewnecechykrytykowanegoprzezsiebie
stanowiskadoskrajności?Wszakżestworzenieuniwersalnychtestówmyśleniadywergencyj-
negopoprostunikomusięnieudało(AnastasiiUrbina,1999).Rzeczywiściewgręwchodzi
dziedzinowaspecyficznośćtakmyśleniadywergencyjnego,jakiproduktywnościtwórczej.
Cowięcej,twórczaproduktywnośćczyideapowinnymiećznaczenie,zatemwsposóbnie-
uniknionymusząbyćosadzonewkulturzeiwniejużyteczne(AnastasiiUrbina,1999,
Chruszczewski,2000).
26
