Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Podatekjakofinansowapodstawadziałalnościpaństwa
główniedozapewnieniastabilnychwarunkówgospodarowania,wtymzapewnienia
stabilnościwaluty.Państwosłużyćmarównieżdoochronyjednostkiprzedniespra-
wiedliwościąiwyzyskiem.Zadaniempaństwajestzatemobronajednostkiprzed
gwałtamiibezprawiem.
R.Domaszewiczopisujetotak:nWgospodarcespołecznejliberalnegopaństwa
niemamiejscanapojęciegospodarkispołecznejjakocałości,występujenatomiast
prymatfinansówgospodarkiprywatnejipodporządkowaniefinansówpublicznych
celomgospodarczymdziałaniaprywatnego”17.
Wartozauważyć,iżwdoktrynieliberalnejdominującymjestuznanieprymatu
jednostkinadspołeczeństwem,czegowyrazempowinnabyćkonstatacja,iżjed-
nostkaijejdobrostanowiąwartośćnaczelną,zaśpaństwopowinnojąjedyniewspo-
magać,międzyinnymiwrozwojujejosobowości.
1.2.2.Uzasadnieniedlanierównościspołecznych
Generalnie,zwolennicyliberalizmudziałającywXVIIIiXIXwiekusprzeciwiali
sięingerencjipaństwawsferęspołeczną.Negującinterwencjonizmwsferzesto-
sunkówspołecznychiakceptującistniejącystanrzeczy,godzilisięnawystępujące
nierównościwpoziomieżyciaposzczególnychczłonkówspołeczeństwa.Zarówno
A.Smith,jakiD.Ricardoniechcieliwżadnejmierzeburzyćistniejącegoporządku
iładuaniwsferzegospodarczej,anispołecznej.Uważali,żepaństwoniepowinno
podejmowaćżadnychdziałańceluniwelowanianierównościspołecznych.
A.Smithbyłprzeciwnikiemwykorzystywaniainstrumentów,którymipoten-
cjalniedysponujepaństwo,takichprzykładowojak:podatki,ubezpieczenia,zasiłki
społeczneetc.Wśródnielicznychfunkcji,jakietainstytucjamożepełnić,niewymie-
niałfunkcjiredystrybucyjnej.
D.Ricardo,jakowyznawcateoriiT.R.Malthusa,proponował,abylosposzcze-
gólnychludzibyłuzależnionywyłącznieodswobodnejgrysiłrynkowych.Stądjego
słynnepowiedzenie,którestałosięniejakomyśląprzewodniącałejdoktryny,leave
themasyoufindthem.
Podobnepostulatypropagowalikontynuatorzyideigłoszonychprzezklasyków,
którzysprzeciwialisięjakiejkolwiekingerencjipaństwawsferężyciaspołecznego.
Zdarzałysięjednakpewnewyjątki.
Wtymmiejscunależywspomniećodziałalnościszwajcarskiegoeko-
nomistyJ.Ch.SismondedeSismondi,znanegowspółcześniejakoSismondi.
Wpierwszymokresieswejdziałalnościnaukowejbyłgorącymzwolennikiem
ideigłoszonejprzezA.Smitha.Zczasemodnotowaćnależyjednakzmianęjego
poglądówzarównonakwestiegospodarcze,jakispołeczne.Wyrazemtegojest
chociażbydziełopodnazwąNeuvaauxprinciplesd’economiepolitiqueoudela
17R.Domaszewicz,Finansewgospodarcerynkowej,AkademiaEkonomicznawKrakowie,Kra-
ków1993,s.164.
