Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Podatekjakofinansowapodstawadziałalnościpaństwa
niepowinnoingerowaćwprzebiegprocesówgospodarczychispołecznych.Rozpa-
trująbowiemtękwestięprzezpryzmatograniczeń,jakietakainterwencjapowoduje
wsferzeszerokorozumianejwolności:gospodarczej,politycznej,moralnej,wyzna-
niowejorazwłasnościprywatnej.
Wolnośćtofundament,naktórymbazujeteorialiberalna.Wolnośćjednostki
traktowanajestjakonniezbywalnyskładnikludzkiejgodnościiwarunekkreatyw-
nościspołeczeństwa”11.Wimiętakrozumianejwolnościczłowiekmacałkowitą
swobodędziałania.
Ideawolnościrozumianajestprzezklasykówdoktrynyliberalnejjakoideawol-
nościod.Wprzeciwieństwiepojęciawolnościdotakiepostrzeganiewolnościma
wyraźnezabarwienienegatywne.
Podstawową,czywręczżelaznązasadą,klasycznejdoktrynyliberalnejbyłateza,
żeabymożnabyłomówićowolnościosobistejwpełnymtegosłowaznaczeniu,czło-
wiekpowinienbyćwolnywsensieekonomicznym.Podstawytakie—wmyślilibe-
ralnej—stwarzawolnyrynek.
Wsferzegospodarczejpodwalinydoktrynyliberalnejstanowiłleseferyzm.
Wolnośćutożsamianabyłazfunkcjonowaniemwolnegorynku.Wolnyrynekto
taki,któryregulowanyjestwyłącznieprawamipopytuipodaży.Towarzyszyćmu
powinnawolnakonkurencja,którasprzyjazaspokajaniupotrzebludzkichiprowadzi
dopostępu.Człowiekaijegowolnośćtraktowanojakonajwyższąwartość.Wolny
rynekumożliwiabogaceniesięjednostki,cojestrównoznacznezbogaceniemsię
społeczeństwa.
Wpoczątkowymokresierozwojutejmyślijakąkolwiekingerencjępaństwa
uznawanozaniewskazaną,ponieważmożezakłócaćdziałaniemechanizmurynko-
wego.Wyłącznieniewidzialnarękarynkumiałasprawić,żeczłowiekbędziewpełni
wolny.Negowanoprotekcjonizmietatyzm.Jedynierynekmiałdokonywaćalokacji
zasobów,atylkoleseferyzmmiałzapewnićmaksymalnydobrobytspołeczny.Kla-
sycyliberalizmugłosilihasłazachowaniaistniejącegoładuspołecznego,poszano-
waniawolnościspołeczeństwaiprawawłasności,brakuingerencjipaństwawalo-
kacjędóbroraztaniegopaństwa.
Zgodniezgłoszonąprzezliberałówkoncepcjąwolnościpaństwowżadnej
mierzeniepowinnozakłócaćgry,jakąstwarzafunkcjonowaniemechanizmuryn-
kowego;tylkobowiemswobodnagrasiłrynkowych,azatempopytuipodaży,jest
wstaniesprawić,żedojdziedoosiągnięciaharmoniiizjawiska,któresprawi,że
wystąpikorzystna—zpunktuwidzeniaspołecznego—alokacjadóbriusługna
tymrynku.
Wolnyrynektoswobodawzakresiedziałalnościgospodarczej,swobodandys-
ponowaniawłasnościąprywatnąprzekwalifikowanąnajakąśczęśćkapitału,ale
takżeprawozawłaszczaniatego,cosięosiągawłasnąpracą”12.
11Tamże.
12H.Zboroń,Teorieekonomicznewperspektywiepoznawczejkonstruktywizmuspołecznego,Wy-
dawnictwoUniwersytetuEkonomicznegowPoznaniu,Poznań2009,s.90.
