Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Podatekjakofinansowapodstawadziałalnościpaństwa
Pomijajączatemwieleróżnorodnychkoncepcjinatematistotypaństwa,
wspomnęzaledwieoniektórychznich.Sądzę,żenależyzgodzićsięztezą,iżpań-
stwomożnatraktowaćjakonzbiorowośćobywatelipodporządkowanychwładzy
suwerennej,mieszkającychnaokreślonymterytorium,doktóregoograniczasię
władza”4.
Żadnychzastrzeżeńmerytorycznychniebudzitakże—wmoimprzekonaniu—
traktowaniepaństwajakozorganizowanejwspólnotyludzi,którapowstaławwyniku
naturalnegorozwojuhistorycznego.Wspólnotatacharakteryzujesiętym,żenjest
organizacjąpolityczną,jesthierarchiąpozycjiirólstrukturidecyzji,normiwar-
tości,jestorganizacjąterytorialną,masuwerennośćwewnętrzną:jestorganizacją
przymusowąorazorganizacjąpanowaniaczęścinadcałością”5.
Wskazanepowyżejcechycharakterystyczne,któreeksponujesiędlaprezen-
tacjiistotyinstytucji,jakąjestpaństwo,niezawierająwszystkichaspektów,przez
pryzmatktórychinstytucjatamożebyćpostrzegana.Pojęciepaństwauznaćnależy
jednakzawieloznaczne,definiowaneróżnieprzezróżnegrupybadaczy.
Zpunktuwidzeniatejksiążkiważkiejestjednaknieto,abynakreślićistotępań-
stwa,leczto,bywskazaćcele,którepotencjalniemożerealizowaćifunkcje,jakie
możeczyteżpowinnoonopełnić.
Generalniemożnaprzyznaćracjętym,którzytwierdzą,żenpodstawowym
celempaństwajestzachowaniewłasnegoistnienia”6,atakże(B.deJouvenel)njeżeli
tomożliwe,ekspansja,rozwójiumocnienieswojejpozycjiwśródinnychpaństw”7.
Podejmującrozważanianatematcelu(celów)państwa,utożsamianychczęsto
zjegozadaniami,narzeczktórychofiaryfinansowesąponoszone,N.Barrsugeruje,
iżnależyuwzględnićdwaaspektytegozagadnienia,mianowiciena)odpowiednie
miejscedlaideologiijestwwyborzecelów,szczególniedefinicjisprawiedliwości
społecznej:jejrelacjizefektywnością;b)gdycelezostałyjużuzgodnionewybór
powinnosiętraktowaćjakokwestiętechniczną”8.
Wpełniakceptująccytowanepowyżejtwierdzenie,dodaćnależy,żeproblem
polegajednaknatym,iżzarównocele,jakifunkcjepaństwanależyodnosićdo
konkretnegomiejscaiczasu.Dlategokwerendauogólnieńieksponowanieuniwer-
salnychcelówpaństwajestzgóryskazanenaniepowodzenie.Poszukującodpo-
wiedzi,jakiefunkcjepowinnopełnićpaństwo,znajdziemyjąwpostulowanychlub
realizowanychwpraktycerozwiązaniachzawartychwdoktrynachekonomiczno-
-prawnych.
4J.Szczepański,Elementarnepojęciasocjologii,PWN,Warszawa1970,s.368.
5T.T.Kaczmarek,Zasadyporządkuwgospodarcerynkowej.Rolapaństwa,Difin,Warszawa2004,
s.91-92,por.takżeW.Lamentowicz,Państwowspółczesne,WSiP,Warszawa1996,s.10.
6Tamże.s.48.
7P.Winczorek,Nauka...,jw.,s.135.
8N.Barr,Ekonomikapolitykispołecznej,WyższaSzkołaEkonomicznawPoznaniu,Poznań1993,
s.445.
