Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Młodzieżwobecwybranychzadańrozwojowych
by,jednocześniesprzyjakształtowaniusięmotywacjiautonomicznej.Potrze-
bęprzynależnościzaspokajaokazywanajednostceżyczliwośćizaintereso-
wanie,potrzebękompetencji–wyzwaniadostosowanedomożliwościoraz
informacjezwrotnenatematpostępów.Kompetencjaoznaczawiedzieć,jak
osiągnąćpewnerezultatyimiećpoczucieskutecznegopostępowaniawtej
sferze.To,wjakimstopniuuczniowieczujątopoczuciedoświadczania/opa-
nowaniaiskuteczność,jestpowiązanezichwysiłkiemiwewnętrznąmoty-
wacjąwszkoleorazichemocjonalnymireakcjamiwobszarzeuczeniasię
(Skinner1995).Autonomiapoleganasamoinicjacjiisamoregulacjizachowa-
nia.Potrzebęautonomiizaspokajazkoleibrakpresji,przymusu,uzasadnienie
słusznościdziałaniaorazmożliwośćdokonywaniawyboru.Badaniawykaza-
ły,żeuczniowiezwiększympoczuciemautonomiiwszkolemająlepszewyni-
kiszkolne,takiejakzaangażowaniewklasie,wytrwałość,radośćiosiągnięcia
dydaktyczne(Miserandino1996).Zatem,zdaniemDeciegoiRyana,kontekst
sytuacyjnywistotnysposóbwpływanacharakterdoświadczeńjednostki
wtrakciedziałaniaiszczególniesprzyjawytrwałości,gdypozwalanaukształ-
towanieautonomicznejmotywacji.
Autonomicznycharaktermajądążenia,którymikierujemotywacjaiden-
tyfikowanazUja”(poczucieważnościcelu)bądźzintegrowanazUja”(satys-
fakcja,jakiejdostarczarealizacjacelu).Autorzynapodstawiewynikówba-
dańdowodzą,żezasadniczazmianawdziałaniupojawiasięwówczas,gdy
todziałaniekierowaneprzezstandardyzewnętrznewobecwłasnegoUja”
(przymuszewnętrznybądźprzymuswewnętrzny)zostajezastąpionedzia-
łaniemkierowanymprzezstandardyzgodnezUja”.Wimmniejszymstopniu
motywacja,którależyupodstawdanegodziałania,macharakterautono-
miczny,tymmniejludziesąwytrwaliwdziałaniu,tymniższeuzyskująre-
zultaty,czująsięteżmniejodpowiedzialnizauzyskanewyniki,azaewen-
tualneniepowodzeniaskłonnisąobwiniaćczynnikiznajdującesiępozaich
kontrolą(Ryan,Deci2000).Wmniejszymstopniusąteżusatysfakcjonowani
uzyskanymirezultatami,anawetwysokieosiągnięcianieprzyczyniająsię
dopoprawyichdobrostanu.Badaniapotwierdzają,żewyższypoziomau-
tonomiicelówprzekładasięnaniższypoziomkonfliktuwcałymsystemie
celów.Inaczejmówiąc,osoby,którerealizującelezpowodówbardziejauto-
nomicznych(integracjabądźidentyfikacja),wmniejszymstopniudoświad-
czająkonfliktówpomiędzyposzczególnymicelami(Sheldon,Kasser1995).
Pozatymwiększaautonomiacelówsprzyjawiększejgotowościdodziałania,
czyli–wprzypadkuautonomicznychcelów–jednostkawykazujewysoką
poznawcządostępnośćcelu,pewnośćcodotego,wjakisposóbcelmożna
osiągnąć,azarazemdużądeterminacjęwdziałaniu.Dodatkowo,imbardziej
autonomicznycharaktermadanycel,tymlepiejjednostkaumiewykorzystać
pozytywnywpływimplementacjiintencji(Koestneriin.1992).
36
