Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
HassanA.Jamsheer
zMuhammademAbduwydawaliwpływowyperiodykAl-{Urwaal-Wuthqa
(NierozerwalnaWięź).
WewstępiedozbioruAl-{Urwaal-Wuthqaznanymyślicielegipski
MustafaAbdel-Raziqwymienił,jakwujęciual-Afganiegobrzmiałytrzy
podstawyodnowykrajówOrientu:uwolnienieichnarodówspodobcej
dominacji,uwolnienietychnarodówspodrządówdespotycznych,orazich
zespoleniewramachjakiejśwspólnejwięzizapewniającejimsiłę12.Abdel-
Raziqokreśliłmyślicielateżjakoprekursorawolności13.Wzakresiemyśli
społeczno-politycznejislamual-Afganigłosił,żewiaraislamuwswejistocie
popierawolnośćidemokrację,dającnarodowiprawopartycypacjiwzakre-
sieadministracjipaństwaikontrolirządu14.
Wedługniego,obcymudałosiępodzielićWschódzewzględunajego
zacofanie,azacofanietowynikałozdwóchprzyczyn:fanatyzmuidespo-
tyzmu.Pierwszetoniewłaściweposługiwaniesięreligią,adrugietozredu-
kowaniewoliwspólnoty(ummy)dowolijednegoczłowieka15.Podczasgdy
religiajestdlaal-Afganiegopierwszymprzewodnikiemkunaukomisze-
rokimdziedzinomwiedzyorazkuwysokiejmoralności,fanatyzmreligijny
prowadzićmógłbydoniesprawiedliwościizagrożeniasamegoistnienia
ludziinaczejmyślących(muchalifun).Dlategowiarazalecaumiarkowanie
wpostępowaniuipielęgnowaniewysokichwalorówmoralnych.Despotyzm
zkolei,stałsiędługotrwałymzjawiskiemnaWschodzie.Despocicharak-
teryzowalisięniskąkulturąizłymwychowaniemprzybrakuhamulców
wewnętrznychizewnętrznychdlaichniskichinstynktów16.
Wzakresiefilozofiirządzeniaal-Afganiprzyjąłideęspołeczności(milla)
jakoźródławszelkichwładz.Odnositodopolitykispołecznej,zwłaszcza
dopotrzebyzapewnieniabezpieczeństwaisprawiedliwości.Władzadocze-
snaczerpieswojąsiłęodspołeczeństwa–przynajmniejtakpowinnobyć,
gdyżswobodniewyrażonawolawolnegonarodujestprawem.17.Ważnym
12
Dż.ad-Dinal-AfganiiMuhammadAbdu,Al-{Urwaal-Wuthqa(NierozerwalnaWięź),
Bejrut1970,s.28;As-SajjidYusif,Dżamalad-Dinal-Afganiwa-l-thauraal-szamila
(Dżamalad-Dinal-Afganiarewolucjapowszechna),Kair1999,s.63.
13
Al-{Urwaal-Wuthqa(Nierozerwalnawięź),dz.cyt.,s.29.
14
Wstępwydawcy,w:Dż.ad-Dinal-AfganiiMuhammadAbdu,tamże,s.15.
15
M.AbuRijja,Dżamalad-Dinal-Afgani,Kair1961,s.70,73.
16
Tamże,s.73–74.Zartykułupt.HAl-Hukumaal-istibdadijja”(HRządydespotyczne”),
któryukazałsięw:DżeridatMisr(Aleksandria),6lutego1879.
17
Dżamalad-Dinal-Afgani,Al-A)amalal-kamilali-Dżamalad-Dinal-Afgani(Dzieławszyst-
kieDżamalad-Dinaal-Afganiego),wstępiopracowanie:MuhammadAmara,Kair1967,
s.323.
